Barcha maqolalar

IDROK, XOTIRA VA FIKRLASHNING NUTQ RIVOJLANISHIDAGI OʻRNI

Maqolada inson nutqini idrok etish jarayoni va uning eshitish hamda xotira mexanizmlari bilan uzviy bogʻliqligi nazariy jihatdan yoritib beriladi. Nutqni anglashda mantiqiy urgʻu, soʻzlar tartibi, sintaksik tuzilish va xotirada mavjud modellar bilan taqqoslash jarayoni muhim ahamiyat kasb etishi taʼkidlanadi. Shu bilan birga, nutqiy faoliyatning motivatsiya, rejalash, amalga oshirish va nazorat bosqichlari haqida A.A. Leontyev, I.A. Zimnyaya kabi olimlarning nazariyalari tahlil etiladi. Maktabgacha taʼlim yoshida idrokning rivojlanishi fikrlash bilan uzviy bogʻliq boʻlib, u bolalarning tahlil qilish, taqqoslash va umumlashtirish qobiliyatlarini shakllantiradi. Bolalar nutqini oʻstirish jarayonida Ye.I. Tixeeva, B.V. Belyayev kabi olimlar qarashlari asosida nutq va aqliy rivojlanishning birgalikda kechishi ilmiy jihatdan asoslangan. Shuningdek, bolalarning yosh xususiyatlariga koʻra nutqning bosqichma-bosqich rivojlanishi – lugʻat boyligining ortishi, grammatik tuzilishlarni oʻzlashtirish, sintaksik modellarni qoʻllash jarayonlari keng yoritiladi. Maqolada bola nutqining ijtimoiy muhitda, kattalar va tengdoshlar bilan muloqot jarayonida rivojlanishi, oila va maktabgacha taʼlim muassasasi sharoitida nutq koʻnikmalarini takomillashtirishning ahamiyati koʻrsatiladi. Xulosa qilib aytganda, maktabgacha yoshda nutqni rivojlantirish bolaning umumiy psixik kamoloti va taʼlim jarayonidagi muvaffaqiyati uchun hal qiluvchi omil boʻlib, chet tillarni oʻzlashtirish qobiliyatini rivojlantirishda ham muhim poydevor hisoblanadi.

57
26.11.2025

SUN’IY INTELLEKT VOSITALARI ORQALI INGLIZ TILINI MUSTAQIL O‘RGANISH KOMPETENSIYASINI RIVOJLANTIRISH: METODIK YONDASHUV

Mazkur maqolada sun’iy intellekt (SI) texnologiyalarining oliy ta’lim muassasalarida ingliz tilini mustaqil o‘rganish kompetensiyasini shakllantirishdagi o‘rni va metodik yondashuvlari tahlil qilinadi. Mustaqil o‘rganish kompetensiyasi talabaning o‘z-o‘zini rivojlantirish, til ko‘nikmalarini mustaqil tarzda egallash va raqamli vositalardan samarali foydalanish qobiliyatini anglatadi. Maqolada SI vositalari — chat botlar, til ilovalari, avtomatik tahlil platformalari — yordamida o‘quv jarayonini individuallashtirish, motivatsiyani oshirish va metakognitiv strategiyalarni rivojlantirish metodikasi taklif etiladi. Shuningdek, eksperimental kuzatuvlar asosida metodikaning samaradorligi baholanadi va mahalliy ta’lim kontekstida qo‘llash bo‘yicha tavsiyalar beriladi.

45
26.11.2025

1960-YILLARDA TURKIYADA DEHQONLARNING IJTIMOIY-IQTISODIY AHVOLI

Mazkur maqolada Turkiyada hokimiyat tepasiga kelgan Demokratik partiya davrida mamlakatdagi itimoiy holat, qishloqlardagi ijtimoiy -iqtisodiy hayot, turk dehqonlarning faoliyatiga ta’sir etuvchi salbiy omillar haqida fikr mulohazalar yoritilib berilgan.

53
26.11.2025

INNOVATSION TEXNOLOGIYALAR VA ULARNING GLOBALIZATSIYA SHARTIDA INGLIZ TILINI O'QITISHGA TA'SIRI

Ushbu maqola globallashuv sharoitida ingliz tilini o'qitishda innovatsion texnologiyalarning roli va samaradorligini o'rganadi. Unda zamonaviy raqamli vositalar, texnologiyalar bilan takomillashtirilgan o'quv muhiti va ularning o'quvchilarning tilshunoslik qobiliyati, motivatsiyasi va kommunikativ ko'nikmalariga ta'siri tahlil qilinadi. Tadqiqotda an'anaviy sinf o'qitishdan texnologiyaga asoslangan yondashuvlarga metodologik o'tish ta'kidlangan bo'lib, o'qituvchilarning yangi pedagogik modellarni qo'llash zarurligi ta'kidlangan. Texnologiyalarning ingliz tili ta'limiga mazmunli integratsiyasini ta'minlash bo'yicha tavsiyalar berilgan.

65
26.11.2025

GEOGRAFIK KO‘RSATKICHLARNING XUSUSIYATLARI HAMDA SIFAT KAFOLATINI TA’MINLASH MASALALARI

Ushbu maqolada geografik ko‘rsatkichlarning xususiyatlari va mahsulot sifatini kafolatlash mexanizmlarinazariy hamda huquqiy jihatdan tahlil qilinadi. Geografik ko‘rsatkichlar – bu mahsulotning sifati, obro‘si yoki boshqa o‘ziga xos xususiyatlari ma’lum bir hudud bilan bog‘langan intellektual mulk obyektidir. Tadqiqotda geografik ko‘rsatkichlarning asosiy xususiyatlari: hududga xosligi, tarixiy va madaniy ahamiyati, shuningdek, tabiiy va inson omillarining mahsulot sifatiga ta’siri ko‘rsatib o‘tiladi. Shuningdek, maqolada sifatni kafolatlash tizimlari ham ko‘rib chiqiladi: ishlab chiqaruvchilar tomonidan ichki nazorat va rasmiy intellektual mulk organlari tomonidan doimiy monitoring. Maxsus e’tibor ishlab chiqaruvchilar huquqlari va iste’molchilar manfaatlarini muvozanatlash, shuningdek sifat nazoratini samarali amalga oshirishdagi qiyinchiliklarga qaratilgan. Tadqiqot natijasida xulosa qilinadiki, mustahkam huquqiy asos va tizimli sifat nazorati mexanizmlari geografik ko‘rsatkichlarga bog‘langan mahsulotlarning haqiqiyligini va obro‘sini saqlash uchun muhimdir.

82
20.11.2025

O'ZBEK VA INGLIZ SUHBATLARIDA PRAGMATIK BELGILARDAN FOYDALANISHDAGI JINSIY FARQLAR

Ushbu maqolada ingliz va oʻzbek suhbatlarida pragmatik belgilar erkaklar va ayollar tomonidan qanday ishlatilishi koʻrib chiqiladi. Pragmatik belgilar - bu suhbatdoshlarga suhbatni koʻp jihatdan, masalan, munosabatni ifodalash yoki yumshatish orqali boshqarishga yordam beradigan kichik soʻzlar yoki iboralar (masalan, “bilasizmi”, “yaxshi”, “bilasanmi”, “ya’ni”). Maqolada gender va pragmatika boʻyicha bir nechta mavjud adabiyotlarga murojaat qilinadi va erkaklar va ayollarning ikkala tilda ham pragmatik belgilardan foydalanishi qanchalik farq qilishini koʻrsatish uchun tegishli misollar keltirilgan. Muhokamadan soʻng, ushbu maqolada ushbu naqshlarni yaxshiroq tushunish ingliz tilini oʻqitish (ELT), shuningdek, madaniyatlararo muloqotga qanday yordam berishi mumkinligi haqida soʻz boradi.

119
05.11.2025

HIND TILIDA QISHLOQ XO'JALIGI TERMINOLOGIYASI

Ushbu maqolada hind tilining qishloq xo'jaligi terminologiyasi o'rganilib, uning kelib chiqishi, lingvistik xususiyatlari va o'zbek ekvivalentlari bilan taqqoslashga e'tibor qaratilgan. Tadqiqot shuni ko'rsatadiki, hind qishloq xo'jaligi atamalari chuqur tarixiy ildizlarga ega, sanskrit, fors va ingliz tillaridan kelib chiqqan va zamonaviy texnologiyalar ta'sirida doimiy ravishda rivojlanib bormoqda. Tahlil ularning semantik ravshanligi, madaniy ahamiyati va qiyosiy lingvistik tadqiqotlar uchun ahamiyatini ta'kidlaydi.

127
31.10.2025

HAVO IFLOSLANISHI TARQALISHINI GAT YORDAMIDA MODELLASHTIRISH

Ushbu maqola havo ifloslanishi tarqalishini geoaxborot tizimlari (GAT) yordamida modellashtirishning metodlari, imkoniyatlari va amaliy ahamiyatini o‘rganishga bag‘ishlangan. Maqolada yer usti monitoring stansiyalari, transport va sanoat zonalaridan olingan ma’lumotlar hamda masofaviy kuzatish texnologiyalari asosida havo ifloslanishining fazoviy va vaqt bo‘yicha tarqalishini tahlil qilish usullari tavsiflanadi. Shuningdek, GAT yordamida ishlab chiqilgan modellar ekologik monitoring, shahar rejalashtirish va barqaror rivojlanish strategiyalarini qo‘llashda amaliy ahamiyatga ega ekanligi ko‘rsatiladi.

113
31.10.2025

QANDLI DIABET BILAN XASTALANGAN OTA VA ONALARDAN TUG‘ILGAN AVLODLAR YURAK QORINCHALARINING DEVORIDAGI MORFOMETRIK O‘ZGARISHLAR

Ushbu maqolada qandli diabet bilan xastalangan ota-onalardan tug‘ilgan avlodlarning yurak qorinchalari devorida kuzatiladigam morfometrik o‘zgarishlar o‘rganilgan. Ekperimental tadqiqotda yurak kardiomiotsit hujayralari, kapillyar tarmog‘i hamda miokardning strukturasi tahlil qilindi. Natijalarga ko‘ra, diabetik avlodlarda yurak devori qalinlashgani, kardiomiotsitlar gipertrofiyasi va interstitsial biriktiruvchi to‘qima miqdorining ortgani aniqlandi. Ushbu o‘zgarishlar yurakda funksional buzilishlarning erta morfologik belgilari sifatida baholandi. Eksperimental tadqiqot natijalari qandli diabetning avlod yurak tuzilmasiga ta’sirini chuqur ilmiy natijalarga tayangan holda o‘rganish va onadagi qandli diabetning avlod yuragida keltirib chiqaruvchi asorat va oqibatlarni bartaraf etish chora-tadbirlarini ishlab chiqish uchun ilmiy-amaliy asos bo‘lishi mumkin.

123
31.10.2025

O'ZBEKISTONDAGI UNIVERSITET TALABALARI ORASIDA TALABALARNING MOTIVASIYASI VA ULARNING INGLIZ TILIDAGI YUTUQLARI O'RTASIDAGI MUNOSABAT

Motivatsiya o'quvchilarning chet tilini o'zlashtirishdagi muvaffaqiyatini aniqlashda hal qiluvchi rol o'ynaydi. Ushbu tadqiqotda O'zbekistondagi universitet talabalari orasida talabalarning motivatsiyasi va ularning ingliz tilidagi yutuqlari o'rtasidagi bog'liqlik o'rganiladi. Motivatsiya so'rovnomasi va talabalarning akademik natijalaridan foydalangan holda miqdoriy korrelyatsion dizayn qo'llanildi. Natijalar motivatsiya va ingliz tilidagi yutuqlar o'rtasida sezilarli ijobiy bog'liqlikni aniqladi, bu esa motivatsiya darajasi yuqori bo'lgan talabalar ingliz tili kurslarida yaxshiroq natijalarga erishganliklarini ko'rsatadi. Tadqiqot shuningdek, ichki motivatsiya tashqi motivatsiyaga qaraganda yutuqlarga kuchliroq ta'sir ko'rsatishi aniqlandi. Natijalar ingliz tilini o'qitishda motivatsion strategiyalarning ahamiyatini ta'kidlaydi va o'qituvchilar uchun amaliy oqibatlarni taklif qiladi.

124
31.10.2025

KOD SIFATINI OSHIRISH VA REFAKTORING USULLARI

Ushbu maqola dasturiy ta’minot ishlab chiqishda kod sifatini oshirish va refaktoring usullarining ahamiyatini tahlil qiladi. Kod sifatini oshirish — dasturiy mahsulotning barqarorligi, o‘qilishi va kengaytirilishini ta’minlash uchun muhim jarayon hisoblanadi. Maqolada refaktoringning asosiy prinsiplari, uning turlari va zamonaviy texnikalari ko‘rib chiqiladi. Shuningdek, kod sifatini baholashda qo‘llaniladigan mezonlar va ularning dasturiy injinering jarayonidagi o‘rni yoritiladi. Tadqiqot natijalari dasturiy mahsulot sifatini yaxshilashga qaratilgan samarali yondashuvlarni aniqlashga yordam beradi. Ushbu ish dasturiy injenerlar va tadqiqotchilar uchun kod sifatini oshirishda amaliy yo‘nalishlarni belgilashga xizmat qiladi.

120
31.10.2025

IJTIMOIY SHERIKLIK VA IJTIMOIY MULOQOT

So‘nggi yillarda ijtimoiy sheriklik, ya’ni fuqarolik jamiyati va davlat o‘rtasidagi hamkorlik zamonaviy davlat boshqaruvida muhim o‘rin egalladi. Ushbu hamkorlik ijtimoiy-iqtisodiy muammolarni birgalikda hal qilish, davlatning ijtimoiy funktsiyalarini bajarishga ko‘maklashish va fuqarolik jamiyatini mustahkamlash uchun asosiy vositalardan biridir. O‘zbekiston ham bu yo‘nalishda o‘z tajribasini rivojlantirmoqda. Bu maqolada ijtimoiy sheriklikning nazariy asoslari, shakllari, afzalliklari, muammolari va O‘zbekistondagi holati yoritiladi.

117
31.10.2025