Barcha maqolalar

DIALOGIK ALOQANING LINGVISTIK-KOGNITIV JIHATLARI

Ushbu maqolada dialogik kommunikatsiyaning lingvistik va kognitiv jihatlari tahlil qilinadi. Tadqiqot dialogik nutqni inson tafakkuri, bilim tuzilmalari va kontekstual omillar bilan uzviy bog‘liq hodisa sifatida ko‘rib chiqadi. Dialog jarayonida nutq ishtirokchilarining kognitiv faoliyati, presuppozitsiya, implikatura, nutq aktlari hamda pragmatik ma’no shakllanishi masalalariga alohida e’tibor qaratiladi. Maqolada kognitiv lingvistika doirasida dialogik muloqotni o‘rganishning nazariy asoslari yoritilib, dialogni interaktiv va dinamik jarayon sifatida talqin qilish asoslanadi. Tadqiqot natijalari dialogik diskursni chuqurroq anglashga hamda lingvistik-pragmatik tahlillarni rivojlantirishga xizmat qiladi.

15
30.12.2025

O'ZBEKISTONDAGI TURIST OQIMLARINI TUSHUNISH: MINTAQAVIY TURIZM DINAMIKASIGA BOSHLANG'ICH MARKAZ-MANZIL YONDASHUVI

Ushbu tadqiqot O'zbekiston misolida sayyohlarning kelib chiqish mamlakatlari ularning manzil tanlashlariga qanday ta'sir qilishini o'rganadi. Ma'lumotlar 673 nafar xorijiy sayyohdan Google Form orqali to'plangan. Sayyohlarning kelib chiqishi va manzillar o'rtasidagi bog'liqlikni baholash uchun xi-kvadrat shartlilik testi qo'llanildi. Tahlil kelib chiqish va manzil tanlash o'rtasida kuchli va statistik jihatdan ahamiyatli bog'liqlikni aniqladi. Ushbu topilmalar shuni ko'rsatadiki, sayyohlarning kelib chiqishi manzil afzalliklarini mazmunli ravishda shakllantiradi va O'zbekistonda maqsadli turizmni rejalashtirish zarurligini ta'kidlaydi.

43
25.12.2025

QORAXONIYLAR DAVLATINING ETNIK SHAKLLANISHI

Ushbu maqolada X asrning ikkinchi yarmida Markaziy Osiyoda tashkil topgan Qoraxoniylar davlatining tashkil topish jarayoni, siyosiy va etno-geosiyosiy omillar kesimida ko‘rib chiqiladi. Unda qarluq, chigil va yag‘mo kabi turkiy qabilalarning birlashuv jarayonlari ochib beriladi. Qoraxoniylar sulolasi tarixini o‘rganish O‘zbekiston tarixnavisligida hamon dolzarb masala bo‘lib qolmoqda. Zero, Qoraxoniylar hukmronligi davrida turkiy o‘zbek xalqi to‘la shakllandi, ijtimoiy, iqtisodiy va madaniy jihatdan rivojlandi.

47
25.12.2025

O‘ZBEKISTON SSRNING XO‘JALIGI, AHOLISI VA TABIIY GEOGRAFIYASI

Ushbu maqolada Sovet Oʻzbekistonining xo‘jaligi, aholisi va tabiiy geografik xususiyatlari tahlil qilinadi. Maqolada Oʻzbekiston SSRning geografik joylashuvi, tabiiy resurslari, iqlimi hamda hududiy tuzilishi haqida umumiy ma’lumot beriladi. Shuningdek, respublika aholisi sonining o‘sishi, milliy tarkibi, shahar va qishloqlarda aholi zichligining farqlari yoritiladi. Asosiy e’tibor Sovet davrida shakllangan xo‘jalik tizimiga, xususan, paxtachilik, sug‘oriladigan dehqonchilik, sanoatlashuv va transport infratuzilmasining rivojlanishiga qaratilgan. Tadqiqot natijalari Oʻzbekistonning keyingi davrlardagi iqtisodiy va demografik jarayonlarini anglashda muhim ahamiyatga ega.

75
24.12.2025

O'ZBEKISTON DAVLAT XAVFSIZLIGI: GLOBAL O'ZGARISHLAR KONTEKSTIDAKGI QIYINCHILIKLAR VA ISTIQBOLLAR.

O'zbekistonda davlat xavfsizligi milliy rivojlanish va suverenitetning asosiy elementi hisoblanadi. Globallashuv sharoitida mamlakat xalqaro terrorizm va transmilliy jinoyatchilikdan tortib, kibertahdidlar va geosiyosiy beqarorlikgacha bo'lgan turli xil tahdidlarga duch kelmoqda. Ushbu maqolada xavfsizlikning asosiy muammolari aniqlanadi, ularning sabablari va oqibatlari tahlil qilinadi hamda milliy xavfsizlik tizimini modernizatsiya qilish yo'llari taklif etiladi. Fuqarolik jamiyatining roli, huquqiy asoslarni rivojlantirish va xalqaro hamkorlikka alohida e'tibor qaratilgan. Asar tarixiy kontekstda yozilgan, mavjud tendentsiyalarni umumlashtiradi va davlat xavfsizlik tizimini yanada rivojlantirish bo'yicha strategik qarashlarni shakllantiradi.

70
24.12.2025

ZAMONAVIY NEMIS EKOFALSAFASIDAEKOLOGIK MAS’ULIYAT KATEGORIYASI

Ushbu maqolada zamonavıy nemis ekofalsafasining yutuqlari tahlil qilingan bo’lib, unda Global ekologik inqiroz sharoitida insoniyatning tabiatga nisbatan munosabatini tubdan qayta ko‘rib chiqish ehtiyoji ekofalsafa sohasining mustaqil va ahamiyatli yo‘nalish sifatida shakllanishiga olib keldi. Ayniqsa, XX asrning ikkinchi yarmidan boshlab, insoniyat faoliyatining tabiatga ta’siri natijasida yuzaga kelgan ekologik muammolar falsafiy tafakkurning ekologik mas’uliyat kategoriyasi atrofida birlashishiga sabab bo‘ldi. Ekologik mas’uliyat tushunchasi nafaqat nazariy jihatdan, balki amaliy-prakseologik ahamiyatga ega bo‘lgan konsepsiyaga aylandi. Bu borada, ayniqsa, nemis ekofalsafasi alohida o‘rin tutadi, chunki unda ekologik mas’uliyat nafaqat nazariy-aksiologik, balki prakseologik aspektda ham chuqur o‘rganilgan.

64
24.12.2025

IDROK, XOTIRA VA FIKRLASHNING NUTQ RIVOJLANISHIDAGI OʻRNI

Maqolada inson nutqini idrok etish jarayoni va uning eshitish hamda xotira mexanizmlari bilan uzviy bogʻliqligi nazariy jihatdan yoritib beriladi. Nutqni anglashda mantiqiy urgʻu, soʻzlar tartibi, sintaksik tuzilish va xotirada mavjud modellar bilan taqqoslash jarayoni muhim ahamiyat kasb etishi taʼkidlanadi. Shu bilan birga, nutqiy faoliyatning motivatsiya, rejalash, amalga oshirish va nazorat bosqichlari haqida A.A. Leontyev, I.A. Zimnyaya kabi olimlarning nazariyalari tahlil etiladi. Maktabgacha taʼlim yoshida idrokning rivojlanishi fikrlash bilan uzviy bogʻliq boʻlib, u bolalarning tahlil qilish, taqqoslash va umumlashtirish qobiliyatlarini shakllantiradi. Bolalar nutqini oʻstirish jarayonida Ye.I. Tixeeva, B.V. Belyayev kabi olimlar qarashlari asosida nutq va aqliy rivojlanishning birgalikda kechishi ilmiy jihatdan asoslangan. Shuningdek, bolalarning yosh xususiyatlariga koʻra nutqning bosqichma-bosqich rivojlanishi – lugʻat boyligining ortishi, grammatik tuzilishlarni oʻzlashtirish, sintaksik modellarni qoʻllash jarayonlari keng yoritiladi. Maqolada bola nutqining ijtimoiy muhitda, kattalar va tengdoshlar bilan muloqot jarayonida rivojlanishi, oila va maktabgacha taʼlim muassasasi sharoitida nutq koʻnikmalarini takomillashtirishning ahamiyati koʻrsatiladi. Xulosa qilib aytganda, maktabgacha yoshda nutqni rivojlantirish bolaning umumiy psixik kamoloti va taʼlim jarayonidagi muvaffaqiyati uchun hal qiluvchi omil boʻlib, chet tillarni oʻzlashtirish qobiliyatini rivojlantirishda ham muhim poydevor hisoblanadi.

182
26.11.2025

SUN’IY INTELLEKT VOSITALARI ORQALI INGLIZ TILINI MUSTAQIL O‘RGANISH KOMPETENSIYASINI RIVOJLANTIRISH: METODIK YONDASHUV

Mazkur maqolada sun’iy intellekt (SI) texnologiyalarining oliy ta’lim muassasalarida ingliz tilini mustaqil o‘rganish kompetensiyasini shakllantirishdagi o‘rni va metodik yondashuvlari tahlil qilinadi. Mustaqil o‘rganish kompetensiyasi talabaning o‘z-o‘zini rivojlantirish, til ko‘nikmalarini mustaqil tarzda egallash va raqamli vositalardan samarali foydalanish qobiliyatini anglatadi. Maqolada SI vositalari — chat botlar, til ilovalari, avtomatik tahlil platformalari — yordamida o‘quv jarayonini individuallashtirish, motivatsiyani oshirish va metakognitiv strategiyalarni rivojlantirish metodikasi taklif etiladi. Shuningdek, eksperimental kuzatuvlar asosida metodikaning samaradorligi baholanadi va mahalliy ta’lim kontekstida qo‘llash bo‘yicha tavsiyalar beriladi.

137
26.11.2025

1960-YILLARDA TURKIYADA DEHQONLARNING IJTIMOIY-IQTISODIY AHVOLI

Mazkur maqolada Turkiyada hokimiyat tepasiga kelgan Demokratik partiya davrida mamlakatdagi itimoiy holat, qishloqlardagi ijtimoiy -iqtisodiy hayot, turk dehqonlarning faoliyatiga ta’sir etuvchi salbiy omillar haqida fikr mulohazalar yoritilib berilgan.

136
26.11.2025

INNOVATSION TEXNOLOGIYALAR VA ULARNING GLOBALIZATSIYA SHARTIDA INGLIZ TILINI O'QITISHGA TA'SIRI

Ushbu maqola globallashuv sharoitida ingliz tilini o'qitishda innovatsion texnologiyalarning roli va samaradorligini o'rganadi. Unda zamonaviy raqamli vositalar, texnologiyalar bilan takomillashtirilgan o'quv muhiti va ularning o'quvchilarning tilshunoslik qobiliyati, motivatsiyasi va kommunikativ ko'nikmalariga ta'siri tahlil qilinadi. Tadqiqotda an'anaviy sinf o'qitishdan texnologiyaga asoslangan yondashuvlarga metodologik o'tish ta'kidlangan bo'lib, o'qituvchilarning yangi pedagogik modellarni qo'llash zarurligi ta'kidlangan. Texnologiyalarning ingliz tili ta'limiga mazmunli integratsiyasini ta'minlash bo'yicha tavsiyalar berilgan.

192
26.11.2025

GEOGRAFIK KO‘RSATKICHLARNING XUSUSIYATLARI HAMDA SIFAT KAFOLATINI TA’MINLASH MASALALARI

Ushbu maqolada geografik ko‘rsatkichlarning xususiyatlari va mahsulot sifatini kafolatlash mexanizmlarinazariy hamda huquqiy jihatdan tahlil qilinadi. Geografik ko‘rsatkichlar – bu mahsulotning sifati, obro‘si yoki boshqa o‘ziga xos xususiyatlari ma’lum bir hudud bilan bog‘langan intellektual mulk obyektidir. Tadqiqotda geografik ko‘rsatkichlarning asosiy xususiyatlari: hududga xosligi, tarixiy va madaniy ahamiyati, shuningdek, tabiiy va inson omillarining mahsulot sifatiga ta’siri ko‘rsatib o‘tiladi. Shuningdek, maqolada sifatni kafolatlash tizimlari ham ko‘rib chiqiladi: ishlab chiqaruvchilar tomonidan ichki nazorat va rasmiy intellektual mulk organlari tomonidan doimiy monitoring. Maxsus e’tibor ishlab chiqaruvchilar huquqlari va iste’molchilar manfaatlarini muvozanatlash, shuningdek sifat nazoratini samarali amalga oshirishdagi qiyinchiliklarga qaratilgan. Tadqiqot natijasida xulosa qilinadiki, mustahkam huquqiy asos va tizimli sifat nazorati mexanizmlari geografik ko‘rsatkichlarga bog‘langan mahsulotlarning haqiqiyligini va obro‘sini saqlash uchun muhimdir.

165
20.11.2025

O'ZBEK VA INGLIZ SUHBATLARIDA PRAGMATIK BELGILARDAN FOYDALANISHDAGI JINSIY FARQLAR

Ushbu maqolada ingliz va oʻzbek suhbatlarida pragmatik belgilar erkaklar va ayollar tomonidan qanday ishlatilishi koʻrib chiqiladi. Pragmatik belgilar - bu suhbatdoshlarga suhbatni koʻp jihatdan, masalan, munosabatni ifodalash yoki yumshatish orqali boshqarishga yordam beradigan kichik soʻzlar yoki iboralar (masalan, “bilasizmi”, “yaxshi”, “bilasanmi”, “ya’ni”). Maqolada gender va pragmatika boʻyicha bir nechta mavjud adabiyotlarga murojaat qilinadi va erkaklar va ayollarning ikkala tilda ham pragmatik belgilardan foydalanishi qanchalik farq qilishini koʻrsatish uchun tegishli misollar keltirilgan. Muhokamadan soʻng, ushbu maqolada ushbu naqshlarni yaxshiroq tushunish ingliz tilini oʻqitish (ELT), shuningdek, madaniyatlararo muloqotga qanday yordam berishi mumkinligi haqida soʻz boradi.

238
05.11.2025