ҒЎЗА ҲОСИЛДОРЛИГИ ВА СИФАТИНИ ОШИРИШДА УЙҒУНЛАШГАН ТЕХНОЛОГИК ОМИЛЛАРНИ ЎРНИ

Тажрибада ғўзанинг уч хил туп қалинлиги (гектарига 80; 100 ва 120 минг, шунингдек 1 погонометрда мос равишда 7,2; 9,0 ва 10,8 дона ўсимлик), тупроқнинг чекланган дала нам сиғимига (ЧДНС) нисбатан икки хил суғориш режими (70-70-60 ва 75-75-60 %, шунингдек суғориш тартиби мос равишда 2-3-0 ва 2-4-0) ва икки меъёрдаги ўғитларнинг (NPK) ўзаро нисбатлари (1:0,7:0,5 ва 1:1:0,5) бўлган икки меъёри ўрганилди. Ўғитларнинг йиллик меъёри: N200 P140 ва K100 ҳамда N200 Р200 ва К100 кг/га ташкил этди. Суғориш режими тупроқни ЧДНС га нисбатан 70-70-60 % бўлган шароитда ўстирилган ғўзаларнинг ҳосилдорлиги 75-75-60 % режимда суғорилган вариантлардаги ҳосилдорликка нисбатан тажрибалар ўтказилган йилларда юқори бўлишлиги ҳисобга олинди. 70-70-60 % суғориш режимида туп қалинлиги ва ўғитларнинг ўзаро нисбатига боғлиқ ҳолда ўртача 35,4-40,5 ц/га ҳосил олинган бўлса, 75-75-60 % суғориш режимида ҳосилдорлик вариантлар бўйича ўртача 33,5-36,5 ц/га ни ташкил этди. Тажриба вариантларидан териб олинган пахта ҳосилида толанинг микронейр кўрсаткичи 4,3-4,5 ни ташкил этиб, 75-75-60 % суғориш режимига нисбатан 70-70-60 % режимда суғорилган вариантлардан териб олинган пахта толасининг микронейр кўрсаткичи бир оз юқорилиги аниқланди.

30
15.07.2024

O‘ZBEK VA INGLIZ TILIDA “VATAN” TUSHUNCHASI: O‘XSHASHLARI VA FARQLARI.

Ushbu maqolada “vatan” tushunchasining qiyosiy tahlili keltirilgan. “Ona yurt” tushunchasiga oid maqollar ingliz va o‘zbek tillarida berilgan.

64
11.06.2024

INGLIZ VA O’ZBEK TILLARIDA TA’LIM SOHASIGA OID TERMINLARNING CHOG’ISHTIRMA TAHLILI

Ushbu maqolada ingliz va o’zbek tillarida ta’lim sohasiga aloqador bo’lgan termin va tushunchalar qiyosiy nuqtai nazardan tahlil qilingan. Shuningdek, sohaga oid adabiyotlar va ularda keltirilgan ilmiy mulohazalar tadqiq qilingan.

79
11.06.2024

KOMPENSATOR KOMPETENSIYANI O'ZLASHTIRISHNING NAZARIY ASOSLARI

Ushbu maqolada mahalliy va xorijiy tilni o'rganish muhokama qilinadi - bu ijtimoiy o'zaro ta'sir va muloqotda namoyon bo'ladigan shaxsiy ehtiyoj. Muloqotning muvaffaqiyati nafaqat ma'ruzachining aloqa o'rnatish istagiga, balki nutq niyatini amalga oshirish qobiliyatiga ham bog'liq bo'lib, bu til birliklarini bilish darajasiga va ularni muayyan muloqot sharoitida ishlatish qobiliyatiga bog'liq. Shu bilan birga, tilning alohida elementlarini bilishning o'zi "tilni muloqot vositasi sifatida bilish" tushunchasiga bog'lab bo'lmaydi). Tilni bilishning ushbu shartlari kommunikativ lingvistika va lingvodidaktikaning markaziy kategoriyalaridan biri sifatida ilgari surilgan kommunikativ kompetentsiyaning mohiyatini tashkil etadi.

63
05.06.2024

BO'LAJAK CHET TILI O'QITUVCHILARINI TAYYORLASHDA IXTISOSLASHTIRILGAN FANLARNI O'QITISH METODIKASINI TAKOMILLASHTIRISH: O'ZBEKISTONDAGI TA'LIM TIZIMI MISOLIDA

Bo‘lajak chet tili o‘qituvchilarini tayyorlashda ixtisoslashtirilgan fanlarni o‘qitish til bilimiga ega va individual o‘qitish malakasiga ega bo‘lgan o‘qituvchilarni tayyorlashda muhim ahamiyatga ega. Ushbu maqolada O‘zbekistondagi mavjud metodologiyalar ko‘rib chiqiladi, kamchiliklar aniqlanadi va takomillashtirish strategiyalari, texnologik yutuqlarni integratsiyalashuvi, fanlararo yondashuvlar va faol o‘qitish usullari taklif etiladi. Ushbu metodikalarni takomillashtirish orqali O‘zbekistonda o‘qituvchilarni tayyorlash dasturlari zamonaviy til ta’limi talablariga javob beradigan o‘qituvchilarni yaxshiroq tayyorlashi mumkin.

59
05.06.2024

О‘ZBEK TILIDA ZAMОNNING IFОDALANISHI

Bu maqolada o’zbek tilida vaqt tushunchasining ifodalanishiga oid mulohazalar bayon qilingan. Shuningdek, ushbu masala tadqiqotchilarning mavzuga oid olib borgan izlanishlari hamda o’zbek adabiyotining mashhur asarlari asosida yoritib berilgan.

58
05.06.2024

TARJIMANING PRAGMATIK JIHATI

Matn tarjimasi, o‘zining ichki tabiati va xususiyatiga ko‘ra, shubhasiz, ko‘plab sohalarning bir qismini ifoda etadi. Ana shunday sohalardan biri pragmatika bo‘lib, u tarjima jarayonining borishi hamda natijasiga ta’sir qilish zarurati hisoblanib, tarjimaning muvaffaqiyatini ta’minlaydi. Tarjima va pragmatika o‘rtasidagi aloqa anglashilmas darajada namoyon bo‘lib, bu ikki sohani yaqindan o‘rganish ularning ahamiyatli tomonlarini namoyon qiladi.

82
22.05.2024

TURK TILI VA XORAZM SHEVASIDAGI ISIM SO‘Z TURKUMIGA OID O‘ZARO MA’NODOSH BIRLIKLAR

Ushbu maqolada turk tili va o‘zbek tilining xorazm shevasi o’rtasidagi isimlar so’z turkumiga oid so’zlardagi o‘xshashliklar va ularning o‘zbek tilining qolgan lahjalaridan ayiruvchi xususiyatlari haqida to‘xtalib o‘tilgan hamda ularga bir qator misollar keltirilgan. Ba’zi bir jihatlariga ko‘ra xorazm shevasi o‘zbek tilining boshqa lahjalariga mansub shevalaridan ko‘ra turk tilida yaqinligi seziladi. Xorazm shevasining o‘zbek tilidagi qolgan shevalardan farqliligini ko‘rsatuvchi, turk tilida ham bir xil ma’noni anglatuvchi so‘zlar talaygina. Dunyoning barcha til va shevalarida bo‘lgani kabi o‘g‘uz guruhiga mansub til va sheva hisoblanuvchi turk tili va o‘zbek tilining xorazm shevasida ham ularni qolgan tillardan ajratib turuvchi ot, sifat, son, ravish, fe’l so‘z turkumlariga oid so‘zlar va so‘z birikmalari mavjud. Turk tili va o‘zbek tilining xorazm shevasidagi ma’nodosh va bir xil bo‘lgan so‘zlari qatoriga qarindosh-urug‘chilik (dayı), arxitektura (dalan), inson tana a’zolari (dudak), tibbiyot (öksürük) va boshqa ko‘plab sohalardan misol keltirish mumkin. Turk tilida va xorazm shevasida qo‘llaniluvchi so‘zlarning ba’zilari turk tilida ko‘plab va xilma-xil ma’nolarni ifodalagan holda xorazm shevasida aniq bir ma’noni ifodalashi va yoki buning aksi kuzatilishi ham mumkin. Turk tili va xorazm shevasidagi ma’nodosh so‘zlar orasida talaffuzda bazi bir farqliliklar mavjud. Bunday farqlar asosan –e va –a tovushlarining hamda –u va –o tovushlarining o‘z o‘rnini ikkinchisiga bo‘shatib berishi bilan bog‘liq. Ba’zi so‘zlar o‘zbek adabiy tilida mavjud bo‘lsada amalda muomalada faqat xorazm vohasida saqlanib qolingan va ularning turk tilida ham bir xil shakldagi ma’nodoshlari mavjud.

168
16.01.2024

OLIY TA’LIM MUASSASALARIDA PUSHTU TILINI O‘QITISHNING O‘ZIGA XOS XUSUSIYATLARI (MORFOLOGIYA MISOLIDA)

Mazkur maqolada pushtu tilini o’qitishning asosiy xususiyatli morfoligiya misolida tahlil qilib o’tildi. Pushtu tili ilk marotaba Afg‘onistonda 1936-yili davlat tili sifatida e’lon qilingan bo‘lib, hozirgacha mamlakatning ikki rasmiy tillaridan (pushtu va dariy) biri hisoblanadi.

117
17.12.2023

YANGI O‘ZBEKISTONDA CHET TILLARNI TARQIB VA O‘QITISHNING ZAMONAVIY USULLARI.

Ushbu maqolada mamlakatimizda chet tillari va amalga oshirilayotgan islohotlar, shuningdek, bugungi kunda chet tillariga bo‘lgan ehtiyojga e’tibor qaratilgan. Mamlakatimizda chet tilini ommalashtirish, uni keng jamoatchilik o‘rtasida malakali o‘qituvchilar yordamida targ‘ib etish muhimligini ta’kidladik. Va ularni o'rganish uchun zarur bo'lgan innovatsion texnologiyalardan foydalanish usullari keltirilgan.

87
09.12.2023

INGLIZ TILI DARSLARIDA HADISLARGA OID ADABIYOTLARDAN FOYDALANISHNING AHAMIYATI

Ushbu maqolada adabiyotdan nolingvistik mutaxassisliklarni maqsadli o'qitish metodikasi sifatida foydalanish samaradorligi ko'rib chiqiladi. Chet tili darslarida sahih matn – hadislardan foydalanish sabablari hamda o‘quvchilarning yo‘nalishi va mutaxassisligiga mos matnlarni tanlashning asosiy mezonlari ta’kidlangan.

98
09.12.2023

INGLIZ VA O‘ZBEK TILLARIDA MERONIM XUSUSIYATLARI

Ushbu maqolada meronimiya va uning farqlari, xususan, semantik va stilistik xususiyatlari, ikki tilda oʻzbek va ingliz tillarida qiyosiy tahlilning aloqadorligi haqida maʼlumotlar berilgan. Bundan tashqari, meronimiya bilan bog‘liq so‘zlar ikki til o‘rtasidagi so‘zlarning lisoniy va nolingvistik ko‘rinishini ifodalab, turli nuqtai nazardan semantik ma’no va uslubiy ranglardagi o‘zaro munosabatlarni belgilab berganligi tushuntiriladi.

90
09.12.2023