Ushbu maqola O'zbekistonning 2022 yildan 2026 yilgacha bo'lgan energetika strategiyasini o'zgartirishning asosiy mazmunini muntazam ravishda tahlil qilib, tabiiy gazni qidirish va rivojlantirish, bozorni liberallashtirish, qayta tiklanadigan energiyani sinergetik rivojlantirish va kimyo sanoatini modernizatsiya qilish siyosatiga e'tibor qaratadi. Tadqiqotlar shuni koʻrsatadiki, Oʻzbekiston “Yangi Oʻzbekistonni 2022-2026-yillarda rivojlantirish strategiyasi” orqali energiya tizimini bozorga yoʻnaltirilgan islohotga koʻmaklashmoqda, tabiiy gaz narxini subsidiyalash bosqichma-bosqich bekor qilinmoqda, energiya ulgurji bozori tashkil etilmoqda va soliq imtiyozlari orqali qayta tiklanadigan energiyaga xususiy investitsiyalarni jalb qilmoqda. Shu bilan birga, mamlakat tabiiy gaz kimyo sanoatini faol rivojlantirmoqda va qo'shilgan qiymatli resurslarga erishish uchun GTL loyihalarini amalga oshirishga ko'maklashmoqda. Biroq qish mavsumida talab va talab ziddiyati, infratuzilmaning yetarli emasligi va gazdan ruxsatsiz foydalanish muhim muammolar bo‘lib qolmoqda. Ushbu maqola Markaziy Osiyo energetika siyosatini tushunish uchun amaliy ma'lumotnoma taqdim etgan holda siyosat matnlari va statistik ma'lumotlarni birlashtirish orqali O'zbekistonning energiyaga o'tish samaradorligi va cheklovlarini baholaydi.

Maqolada O‘zbekiston davlat boshqaruvida ochiqlikni ta’minlash jarayonida xalqaro tajriba va hamkorlikning o‘rni tahlil etilgan. Dunyo mamlakatlari, xususan, Skandinaviya davlatlari, AQSh va Yevropa Ittifoqi mamlakatlarida ochiqlik siyosatini amalga oshirish mexanizmlari ko‘rib chiqilgan, ularning afzalliklari va samarali jihatlari yoritilgan. Shuningdek, O‘zbekistonda so‘nggi yillarda amalga oshirilayotgan ochiqlik siyosati, elektron hukumat tizimi, ochiq ma’lumotlar portali, Xalq qabulxonalari va xalqaro tashkilotlar bilan hamkorlik natijalari o‘rganilgan. Maqolada xalqaro tajribani mahalliy sharoitga moslashtirish zarurati asoslab berilib, ochiqlik siyosatini yanada rivojlantirish bo‘yicha istiqbolli yo‘nalishlar taklif qilingan.

Mazkur maqolada O‘zbekiston va qo‘shni davlatlarda boshlang‘ich ta’lim jarayonida (translanguaging) yondashuvining tatbiqi taqqosiy jihatdan tahlil qilinadi. Translanguaging – o‘quvchilar bir nechta til resurslaridan integratsiyalashgan holda foydalanib, fikr almashish, muloqot qilish va bilimlarni mustahkamlashga xizmat qiluvchi zamonaviy yondashuv hisoblanadi. Tadqiqotda til siyosati, o‘quv dasturlari, o‘qituvchilar tayyorgarligi, darsliklar va metodik ta’minot, o‘quvchilarning lingvistik kompetensiyasini rivojlantirish omillari kabi mezonlar asosida O‘zbekiston, Qozog‘iston, Qirg‘iziston va Tojikiston tajribalari taqqoslanadi. Maqolada, avvalo, har bir mamlakatning davlat til siyosati va ko‘p tillilikka doir rasmiy hujjatlari o‘rganiladi. Keyin boshlang‘ich ta’lim dasturlarida ona tili va chet tillarining o‘rni, integratsiyalashgan darslarni tashkil etish imkoniyatlari va mavjud tajribalar tahlil qilinadi. Shuningdek, o‘qituvchilarning metodik tayyorgarligi, til o‘tkazishga bo‘lgan munosabati hamda amaliyotdagi real qo‘llanish holatlari qiyosiy ko‘rib chiqiladi. Natijada, O‘zbekistonda translanguaging yondashuvi milliy qadriyatlarni saqlagan holda, ko‘p tillilikni rivojlantirish, kommunikativ kompetensiyani oshirish va xalqaro standartlarga yaqinlashishda muhim o‘rin tutishi aniqlanadi. Qo‘shni davlatlar tajribasi bilan taqqoslash esa mavjud muammolarni bartaraf etish va samarali metodikalarni ishlab chiqishda ilmiy asos bo‘lib xizmat qiladi.

Ushbu maqola global iqlim o'zgarishi, energiya xavfsizligi va xalqaro hamkorlik kontekstida Arktika yuk tashish yo'llarining geosiyosiy ahamiyatini tahlil qiladi. Asosiy e'tibor Rossiya va Xitoyning Shimoliy dengiz yo'lini (NSR) rivojlantirishdagi roli, shuningdek, ularning Arktika mintaqasidagi strategik sheriklik istiqbollariga qaratilgan. Maqolada Arktikada navigatsiyaning xalqaro huquqiy jihatlari, iqtisodiy foyda va xavflar, shuningdek, asosiy global ishtirokchilarning geostrategik manfaatlari ko‘rib chiqiladi. Mavjud ilmiy adabiyotlar, davlat strategiyalari va davlatlararo shartnomalar tahlili berilgan. Tadqiqot natijalari Arktikaning jahon siyosatidagi ahamiyati ortib borayotganidan dalolat beradi va mintaqaning barqaror rivojlanishi uchun Rossiya va Xitoyning birgalikdagi sa’y-harakatlari zarurligini ta’kidlaydi.

Ushbu maqolada orientalizm davlatlarning tashqi siyosat strategiyalari doirasida qo’llaniladigan barqaror mafkuraviy va siyosiy konstrukt sifatida ko'rib chiqiladi. Siyosiy va ommaviy axborot vositalari diskursi tahlili asosida intervensiyalarni legallashtirish, «boshqa» ko’rinishni shakllantirish va global siyosatda ta’sirni qayta taqsimlash uchun orientalist tasavvurlarni qo’llashning asosiy mexanizmlari aniqlangan. Natijalar shuni ko’rsatadiki, orientalizm ramziy va amaliy hukmronlik vositasi sifatida o’z ahamiyatini saqlab qolmoqda hamda yangi geosiyosiy sharoitlarga moslashmoqda.

Ushbu maqolada Markaziy Osiyo mamlakatlari va Ko‘rfaz arab davlatlari o‘rtasidagi aloqalar tahlil qilinadi. Ayniqsa, Ummon Sultonligining neytral tashqi siyosat strategiyasi asosida mintaqaviy hamkorlikda tutgan o‘rni alohida o‘rganiladi.

Ushbu maqolada oʻrta asr Sharq uygʻonish va Gʻarb Uygʻonish davri faylasuflarining axloq hodisasiga munosabati yoritilgan. 9—12-asrlarda shakllangan islom maʼrifati doirasida Abu Nasr Forobiy, Ibn Sino, Ibn Rushd, Gʻazzoliy kabi buyuk mutafakkirlar axloq mavzusini nafaqat diniy-falsafiy, balki ijtimoiy, siyosiy va pedagogik nuqtai nazardan ham oʻrgandilar. Gʻarbiy Uygʻonish davri esa 14—16-asrlarda Italiyada boshlangan maʼrifiy inqilob orqali butun Yevropada axloqiy tushunchalarni yangi bosqichga olib chiqdi. Foma Akvinskiy, Dante Aligeri, Erazm Rotterdam, Nikollo Makiavelli kabi mutafakkirlar diniy tafakkurdan dunyoviy dunyoqarashga o‘tish jarayonida “Etika”ni turli yo‘nalishlarda talqin qilganlar. Maqolada ikki davrning o‘xshash va farqli tomonlari qiyosiy tahlil qilinadi va axloq hodisasining Dionat, siyosiy voqealar, madaniy taraqqiyot va fan bilan uyg‘unligi yoritiladi. Natijada, o'rta asrlardagi sharqiy uyg'onish va G'arbiy Uyg'onish davrida shakllangan ushbu merosning zamonaviy dolzarbligi ham namoyon bo'ladi.

Ushbu tadqiqotda O‘zbekiston Respublikasi va Frankofoniya mamlakatlari o‘rtasidagi madaniy munosabatlarning tarixiy evolyutsiyasi va davlat siyosati yoritilgan. Unda ikki tomonlama madaniy hamkorlikni rivojlantirishning asosiy bosqichlari ko‘rib chiqilib, o‘zaro g‘oyalar, an’analar va qadriyatlar almashinuvi yoritilgan. Tadqiqot O‘zbekistonning fransuzzabon davlatlar bilan madaniy diplomatiyani mustahkamlash bo‘yicha strategik tashabbuslarini o‘rganadi, asosiy e’tibor ta’lim, san’at, merosni saqlash va til sohasidagi hamkorlik kabi sohalarga qaratiladi. Bundan tashqari, maqolada xalqaro tashkilotlar va madaniy shartnomalarning ushbu aloqalarni rivojlantirishdagi o‘rni yoritilgan. Ushbu munosabatlarning O‘zbekistonning global madaniy mavjudligiga ta’sirini tahlil qilib, maqolada madaniy diplomatiya xalqaro hamkorlik va o‘zaro tushunish vositasi sifatidagi muhimligi ta’kidlangan.

Mazkur maqolada bugungi kunda mamlakatimizda oliy ta’lim sohasida amalga oshirilayotgan islohotlarning muammolari va yechimlari tahlil etilgan. Shuningdek, ta’lim tizimini takomillashtirish va uning sifatini oshirish bo‘yicha katta xorijiy tajriba o‘rganildi. O‘tkazilgan tahlillar natijasida mamlakatimiz ta’lim tizimini takomillashtirish bo‘yicha taklif va tavsiyalar ishlab chiqildi.

Maqolada yoshlarning ilmiy tafakkurini shakllantirishda ilm-fan va innovatsion faoliyatning o‘rni ilmiy jihatdan asoslab berildi. Ilm-fan, madaniy rivojlanish taraqqiyoti kuchaygan sari insonni tarbiyalash, uning qalbini davolash zaruriyati dolzarb muamolardan biri hisoblanadi. SHuningdek, bugungi kunda innovatsion faoliyatni rivojlantirish muhim ahamiyat kasb etadi.

Ушбу мақолада фалсафий-сиёсий нуқтаи назаридан транспорт коридорлари унинг йўналтирувчи векторларини институционализация қилиш воситасидир ва мултимодал логистика марказлари транспорт коммуникациялари бўйлаб ҳаракатланишни кўпайтириши ёки чеклаши мумкин бўлган “назорат клапанлари” сифатида ишлайди, уларнинг тартибга солиниши ва шунинг учун рақобат воситаси сифатида муҳим рол ўйнайди. Юқоридагилардан келиб чиққан ҳолда, Транспорт коридорлари ҳудудларини ижтимоий-иқтисодий ривожлантириш, рағбатлантириш нуқтаи назаридан муҳим аҳамиятга эга бўлган ягона техник, бошқарув ва ҳуқуқий инфратузилма асосида ташкил этилган оммавий транспорт оқимлари маконлари сифатида белгилаш мумкин кўринади ҳамда миллий манфаатлар ва геосиёсий манзарани белгилаб беради.

Ekologik munosabatlarning huquqiy asoslari inson faoliyati va tabiiy muhit o'rtasidagi o'zaro munosabatlarni tartibga soluvchi milliy va xalqaro qonunlarning murakkab o'zaro ta'sirini o'z ichiga oladi. 2022, 2023 va 2024 yillardagi so'nggi o'zgarishlar iqlim o'zgarishi, biologik xilma-xillikning yo'qolishi va ifloslanish bilan kurashayotgan mamlakatlarda ekologik qonunning ahamiyati ortib borayotganini ta'kidladi. Parij kelishuvi va turli mintaqaviy kelishuvlar kabi asosiy qonunchilik asoslari transchegaraviy ekologik muammolarni hal qiluvchi hamkorlikda boshqaruv mexanizmlari zarurligini ta’kidladi. Bundan tashqari, barqaror rivojlanish tamoyillarining huquqiy tizimlarga integratsiyalashuvi mavjud qonunlarni zamonaviy ekologik muammolarga mos kelishini ta'minlash uchun qayta ko'rib chiqishga turtki bo'ldi. Xalqaro shartnomalarga qo'shimcha ravishda, mahalliy huquqiy tuzilmalar yanada mustahkamroq atrof-muhit muhofazasini o'z ichiga olgan holda rivojlanmoqda. Atrof-muhitga zarar yetkazish bilan bog'liq sud jarayonlarining kuchayishi sudlarni mavjud qonunlarni ekologik nuqtai nazardan talqin qilishga olib keldi va shu bilan korporatsiyalar va hukumatlar uchun javobgarlik doirasini kengaytirdi. 2023-yilda atrof-muhitni muhofaza qilish bo‘yicha qarorlar qabul qilish jarayonlarida jamoatchilik ishtirokini oshirishga qaratilgan qonunchilik tashabbuslari atrof-muhitni muhofaza qilish bo‘yicha samarali boshqaruvni shakllantirishda fuqarolik jamiyatining roli tobora ortib borayotgan e’tirofini aks ettiradi. 2024-yilga qadam qo‘ysak, ekologik munosabatlarning huquqiy asoslari paydo bo‘layotgan ilmiy qarashlar va barqarorlik uchun jamiyat talablariga javob berishda davom etishi aniq.