ABU NASR FAROBIYNING AXLOQIY QARASHLARIDA IJTIMOIY UYG‘UNLIK MASALALARI TAHLILI

Ushbu maqolada buyuk mutafakkir Abu Nasr Farobiyning adolat, axloq va ijtimoiy uyg'unlik haqidagi falsafiy qarashlari tahlil qilinadi. Farobiyning "Fozil odamlar shahri" asari asosida uning ideal jamiyat haqidagi ta'limoti, adolat tamoyillari, axloqiy fazilatlar va ijtimoiy uyg'unlikka erishish yo'llari o'rganiladi. Shuningdek, Farobiy g'oyalarining bugungi kundagi ahamiyati va dolzarbligi ko'rib chiqiladi.

60
13.04.2025

O'RTA ASR SARQ VA G'ARB Uyg'onish davri FAYLASUFLARNING AXLOQ MASALASIGA MUNOSABATI.

Ushbu maqolada oʻrta asr Sharq uygʻonish va Gʻarb Uygʻonish davri faylasuflarining axloq hodisasiga munosabati yoritilgan. 9—12-asrlarda shakllangan islom maʼrifati doirasida Abu Nasr Forobiy, Ibn Sino, Ibn Rushd, Gʻazzoliy kabi buyuk mutafakkirlar axloq mavzusini nafaqat diniy-falsafiy, balki ijtimoiy, siyosiy va pedagogik nuqtai nazardan ham oʻrgandilar. Gʻarbiy Uygʻonish davri esa 14—16-asrlarda Italiyada boshlangan maʼrifiy inqilob orqali butun Yevropada axloqiy tushunchalarni yangi bosqichga olib chiqdi. Foma Akvinskiy, Dante Aligeri, Erazm Rotterdam, Nikollo Makiavelli kabi mutafakkirlar diniy tafakkurdan dunyoviy dunyoqarashga o‘tish jarayonida “Etika”ni turli yo‘nalishlarda talqin qilganlar. Maqolada ikki davrning o‘xshash va farqli tomonlari qiyosiy tahlil qilinadi va axloq hodisasining Dionat, siyosiy voqealar, madaniy taraqqiyot va fan bilan uyg‘unligi yoritiladi. Natijada, o'rta asrlardagi sharqiy uyg'onish va G'arbiy Uyg'onish davrida shakllangan ushbu merosning zamonaviy dolzarbligi ham namoyon bo'ladi.

166
23.02.2025

ABU NASR FOROBIYNING ILMIY-FALSAFIY MEROSINING BUGUNGI BARKAMOL SHAXS TARBIYALASHDAGI AHAMIYATI

Ushbu maqolada Abu Nasr Forobiyning ilmiy-falsafiy merosining bugungi barkamol shaxs tarbiyalashdagi ahamiyati hamda Forobiyning hayoti ilmiy-falsafiy qarashlarida inson aql-zakovatini birlamchi oʻringa qoʻyganligi, allomaning insonni anatomik, fiziologik va psixologik xususiyatlari haqidagi qarashlari, shuningdek, uning madaniy va ijtimoiy faoliyatining biologik asoslarini oʻz ichiga oladi. Forobiy inson, uning dunyo tarqqiyotining eng mukammal va yetuk yakuni sifada etirofi, uning asarlarida insonga tarbiya va taʼlim berish zarurligi kabi masalalar taxlil etilgan.

143
09.02.2025

YOSHLAR DUNYO QARASHINDA INNOVATSION TIKLASHNI SHAKLLANTIRISHNING SAMARALI USUL VA TEXNOLOGIYALARI

Ushbu maqolada yoshlar dunyoqarashida innovatsion tafakkurni shakllantirishning samarali uslub va texnologiyalari, shuningdek, bugungi kunda yoshlar ongida inqilob qilish, dunyoqarashini insonparvarlashtirish zarurligiga doir muhim qarash va yondashuvlar haqida so‘z boradi.

120
09.02.2025

ISLOM FALSAFIY AN’ANALARIDAGI AXLOQIY QADRIYATLARINING TARIXIY TAHLILI

Ushbu maqola Islom falsafiy an’analari doirasida axloqiy qadriyatlarning tarixiy evolyutsiyasini tadqiq etishga, davrlar o‘tishi bilan ilmiy munozaradagi asosiy tendentsiyalar va o‘zgarishlarni aniqlashga qaratilgan. Maqsad bu qadriyatlarning rivojlanishini hamda turli tarixiy davrlardagi ahamiyatini tahlil qilishdan iborat.

86
09.02.2025

YUSUF XOS HOJIB FALSAFASIDA YETUK VA BARKAMOL AVLOD MUAMMOLARI

Insoniyat tarixining barcha bosqichlarida ham odamlar olamni anglashga harakat qilganlar. Borliqning mohiyatini, uni harakatlanish qonuniyatlarini o’rganishga urinib kelgan. Mifologik, diniy va ilmiy dunyoqarashning shakllanish bosqichi ma’lum bir xronologik ketma-ketlikda amalga oshmagani, ular aksariyat hollarda tarixiylik kontekstida olib qaraydigan bo’lsak, ustma-ust tushgan holda rivojlanib kelayotganiga guvoh bo’lamiz. Misol uchun, XXI asr bo’lishiga qaramasdan mifologik dunyoqarashning ayrim elementlari saqlanib qolmoqda. Shu bilan birga diniy dunyoqarash ham spiralsimon rivojlangan holda, goh kuchli, goho esa nisbatan kuchsiz shaklda olamni anglashning usuli sifatida o’zini namoyon etmoqda. Falsafiy dunyoqarashning tarkibiy qismi bo’lgan olamni anglashga bo’lgan ilmiy yondashuv borasida ham juda katta o’zgarishlar yuz berib, ayrim hollarda mifologik va diniy dunyoqarash sohiblari zamonaviy ilmiy yutuqlarni o’zlarining irrasional xulosalarini dalillashda foydalanib kelmoqda. Bu jarayonlarning barchasi Yusuf Xos Hojib ijod qilgan davrdan ming yil keyin yuz berayotganini e’tiborga olsak, allomaning ma’rifatparvarlik va bilim fenomeni haqidagi qarashlari o’z davri uchun ham naqadar dolzarb va innovasion xususiyatga ega bo’lganini tushunish mumkin bo’ladi.

292
15.07.2024

TASVIRIY SAN’AT YO’NALISHI TALABALARINI TAYYORLASHDA ZAMONAVIY OQIMLARNING O‘RNI

Maqolada rangtasvir yo‘nalishi talabalarini rangtasvirchi rassom sifatida o‘rgatishda Tasviriy san`atda ananaviy va zamonaviy uslublar tanlov fanidan milliy sanʼatimizning ananaviy va zamonaviy uslublarini o’qitishga moʻljallangan boʻlib unda uslublarning tarixi va mazmuni va qanday ishlash jarayonini kichik boshlang’ich tajribalar o‘tkazilishi va o‘rganilishi haqida ma’lumotlar berildi.

361
21.06.2024

ZAMONAVIY HIND FALSAFASINING ASOSLARI HAQIDA MULOHAZALAR

Ushbu maqolada uzoq tarixga ega boʻlgan hind falsafasining bugungi kundagi shakllarini hamda ularning asosidagi ilgari surilgan gʻoyalar borasida soʻz yuritiladi.

302
11.06.2024

QADIMGI BAQTRIYA GLIPTIKASIDA ILONLAR VA AJDARLAR OBRAZI

Ushbu maqolada Qadimgi Baqtriya hududida xususan, Shimoliy Afg’onistonda olib borilgan arxeologik qazishmalar davomida topilgan minglab muhr va tumorlarda ifodalangan tasvirlar orasida muhim ahamiyat kasb etadigan ilonlar va ajdarlar obrazi va bu obrazlar o’rtasidagi farqli mifologik tushunchalar haqida so’z yuritiladi.

275
22.05.2024

ABU BAKR AR-ROZIYNING “FALSAFIY HAYOT TARZI” ASARIDA SUQROT HAYOTINING YORITILISHI

Ushbu maqolada biz Abu Bakr ar-Roziyning “Falsafiy hayot tarzi” asari orqali Suqrotning ikki xil hayoti orqali insonlarda falsafiy turmush tarzi qanday bo‘lishi kerakligi haqida mulohazalar yuritdik. Maqolada Suqrot hayotidan misollar keltirilgan bo‘lib, uning hayotidagi yutuq va kamchilliklar bayon qilingan. Shuningdek Suqrotning oddiyligining sababi, nega bunday oddiy hayot kechirgani yoritilgan.

319
28.03.2024

ABU ALI IBN SINO MANTIQ TA'LIMOTI

Ushbu maqola metafizika nima, ya'ni tabiatdan tashqaridagi mavjudlik g'oyalari va ularning mantiqiy tahlili haqidagi falsafa tarixidagi eng murakkab savollarga bag'ishlangan. Bu murakkab ta’limotni ishlab chiqqan va mantiq usulini qo‘llagan Ibn Sino edi. Ko‘pgina G‘arb olimlari Ibn Sino merosini bir ovozdan e’tirof etishgan. Uning metodologiyasi turli yo'llar bilan baholangan. Ushbu maqola ushbu yondashuvlarni tavsiflaydi. Ibn Sinoning ilohiyot masalalariga mantiqiy yondashuvini o‘rganish zamonaviy islom falsafasining eng muhim tadqiqotlaridan biridir. Chunki din va falsafaning sintezi masalasi munozaralarga sabab bo‘lgan. Ibn Sino kashfiyoti hamon inson aqlini idrok etishning cheksizligining namunasidir.

631
16.01.2024

RAQAMLI JAMIYATDAGI INSON: FALSAFIY AKS ETTIRISH TAJRIBASI

Maqola raqamli ijtimoiy haqiqat va raqamli kundalik hayotni o'rganishning uslubiy muammolariga bag'ishlangan. Zamonaviy jamiyatda raqamli texnologiyalar davlatni, tashkilotlarni, shaxslarni eng murakkab texnik ob'ektga bog'lab, ijtimoiy munosabatlarning butun majmuasiga vositachilik qiladi. Konvergent texnologiyalarni birlashtirgan yangi texnologik paradigma insonning jismoniy, kundalik hayoti va ijodi manzarasini tubdan o'zgartiradi. Narsalar Internetiga o'tish va insonning o'zini o'zi takomillashtirish amaliyoti insonning mohiyati va chegaralarini aniqlashning antropologik usullari uchun qiyinchilik tug'diradi. Kundalik muammolar uchun yangi raqamli texnologiyalardan foydalangan holda, raqamli jamiyatdagi shaxslar ijtimoiy tajribani to'plash va tarqatish, texnologik begonalashuvni bartaraf etish orqali ishlab chiquvchi tomonidan belgilab qo'yilgan qo'llash doirasini kengaytiradigan va o'zgartiradigan avvalgisidan muntazam foydalanadilar.

335
09.06.2023