YUSUF XOS HOJIB FALSAFASIDA YETUK VA BARKAMOL AVLOD MUAMMOLARI

Insoniyat tarixining barcha bosqichlarida ham odamlar olamni anglashga harakat qilganlar. Borliqning mohiyatini, uni harakatlanish qonuniyatlarini o’rganishga urinib kelgan. Mifologik, diniy va ilmiy dunyoqarashning shakllanish bosqichi ma’lum bir xronologik ketma-ketlikda amalga oshmagani, ular aksariyat hollarda tarixiylik kontekstida olib qaraydigan bo’lsak, ustma-ust tushgan holda rivojlanib kelayotganiga guvoh bo’lamiz. Misol uchun, XXI asr bo’lishiga qaramasdan mifologik dunyoqarashning ayrim elementlari saqlanib qolmoqda. Shu bilan birga diniy dunyoqarash ham spiralsimon rivojlangan holda, goh kuchli, goho esa nisbatan kuchsiz shaklda olamni anglashning usuli sifatida o’zini namoyon etmoqda. Falsafiy dunyoqarashning tarkibiy qismi bo’lgan olamni anglashga bo’lgan ilmiy yondashuv borasida ham juda katta o’zgarishlar yuz berib, ayrim hollarda mifologik va diniy dunyoqarash sohiblari zamonaviy ilmiy yutuqlarni o’zlarining irrasional xulosalarini dalillashda foydalanib kelmoqda. Bu jarayonlarning barchasi Yusuf Xos Hojib ijod qilgan davrdan ming yil keyin yuz berayotganini e’tiborga olsak, allomaning ma’rifatparvarlik va bilim fenomeni haqidagi qarashlari o’z davri uchun ham naqadar dolzarb va innovasion xususiyatga ega bo’lganini tushunish mumkin bo’ladi.

149
15.07.2024

TASVIRIY SAN’AT YO’NALISHI TALABALARINI TAYYORLASHDA ZAMONAVIY OQIMLARNING O‘RNI

Maqolada rangtasvir yo‘nalishi talabalarini rangtasvirchi rassom sifatida o‘rgatishda Tasviriy san`atda ananaviy va zamonaviy uslublar tanlov fanidan milliy sanʼatimizning ananaviy va zamonaviy uslublarini o’qitishga moʻljallangan boʻlib unda uslublarning tarixi va mazmuni va qanday ishlash jarayonini kichik boshlang’ich tajribalar o‘tkazilishi va o‘rganilishi haqida ma’lumotlar berildi.

217
21.06.2024

ZAMONAVIY HIND FALSAFASINING ASOSLARI HAQIDA MULOHAZALAR

Ushbu maqolada uzoq tarixga ega boʻlgan hind falsafasining bugungi kundagi shakllarini hamda ularning asosidagi ilgari surilgan gʻoyalar borasida soʻz yuritiladi.

145
11.06.2024

QADIMGI BAQTRIYA GLIPTIKASIDA ILONLAR VA AJDARLAR OBRAZI

Ushbu maqolada Qadimgi Baqtriya hududida xususan, Shimoliy Afg’onistonda olib borilgan arxeologik qazishmalar davomida topilgan minglab muhr va tumorlarda ifodalangan tasvirlar orasida muhim ahamiyat kasb etadigan ilonlar va ajdarlar obrazi va bu obrazlar o’rtasidagi farqli mifologik tushunchalar haqida so’z yuritiladi.

140
22.05.2024

ABU BAKR AR-ROZIYNING “FALSAFIY HAYOT TARZI” ASARIDA SUQROT HAYOTINING YORITILISHI

Ushbu maqolada biz Abu Bakr ar-Roziyning “Falsafiy hayot tarzi” asari orqali Suqrotning ikki xil hayoti orqali insonlarda falsafiy turmush tarzi qanday bo‘lishi kerakligi haqida mulohazalar yuritdik. Maqolada Suqrot hayotidan misollar keltirilgan bo‘lib, uning hayotidagi yutuq va kamchilliklar bayon qilingan. Shuningdek Suqrotning oddiyligining sababi, nega bunday oddiy hayot kechirgani yoritilgan.

206
28.03.2024

ABU ALI IBN SINO MANTIQ TA'LIMOTI

Ushbu maqola metafizika nima, ya'ni tabiatdan tashqaridagi mavjudlik g'oyalari va ularning mantiqiy tahlili haqidagi falsafa tarixidagi eng murakkab savollarga bag'ishlangan. Bu murakkab ta’limotni ishlab chiqqan va mantiq usulini qo‘llagan Ibn Sino edi. Ko‘pgina G‘arb olimlari Ibn Sino merosini bir ovozdan e’tirof etishgan. Uning metodologiyasi turli yo'llar bilan baholangan. Ushbu maqola ushbu yondashuvlarni tavsiflaydi. Ibn Sinoning ilohiyot masalalariga mantiqiy yondashuvini o‘rganish zamonaviy islom falsafasining eng muhim tadqiqotlaridan biridir. Chunki din va falsafaning sintezi masalasi munozaralarga sabab bo‘lgan. Ibn Sino kashfiyoti hamon inson aqlini idrok etishning cheksizligining namunasidir.

349
16.01.2024

RAQAMLI JAMIYATDAGI INSON: FALSAFIY AKS ETTIRISH TAJRIBASI

Maqola raqamli ijtimoiy haqiqat va raqamli kundalik hayotni o'rganishning uslubiy muammolariga bag'ishlangan. Zamonaviy jamiyatda raqamli texnologiyalar davlatni, tashkilotlarni, shaxslarni eng murakkab texnik ob'ektga bog'lab, ijtimoiy munosabatlarning butun majmuasiga vositachilik qiladi. Konvergent texnologiyalarni birlashtirgan yangi texnologik paradigma insonning jismoniy, kundalik hayoti va ijodi manzarasini tubdan o'zgartiradi. Narsalar Internetiga o'tish va insonning o'zini o'zi takomillashtirish amaliyoti insonning mohiyati va chegaralarini aniqlashning antropologik usullari uchun qiyinchilik tug'diradi. Kundalik muammolar uchun yangi raqamli texnologiyalardan foydalangan holda, raqamli jamiyatdagi shaxslar ijtimoiy tajribani to'plash va tarqatish, texnologik begonalashuvni bartaraf etish orqali ishlab chiquvchi tomonidan belgilab qo'yilgan qo'llash doirasini kengaytiradigan va o'zgartiradigan avvalgisidan muntazam foydalanadilar.

209
09.06.2023

MARTIN XAYDEGGER FALSAFASIDA VA MAVJUDLIK TUSHUNCHASI TAHLILI.

Keyingi maqola Martin Xaydegger falsafasi nuqtai nazaridan mavjudlik tushunchasiga bag'ishlangan. Ekzistensial falsafaning markaziy kategoriyasi mavjudlikdir.

311
09.06.2023

ARISTOTEL VA SHARQ NATURFALSAFASI

Ushbu maqolada antik Yunonistonda tabiat falsafasining asoslanishi, xususan Aristotel naturfalsafasining asosiy jihatlari ko‘rsatilib, bunday qarashlar ilg‘or Sharq mutafakkirlarining ta’limotida yanada rivojlantirilishi ko‘rsatiladi. Aristotel va Al-Kindiy, Forobiy, Beruniy, Ibn Sino kabi Sharq mutafakkirlarining naturfalsafiy qarashlaridagi umumiy xususiyatlar tahlil qilinadi.

315
24.03.2023