INGLIZ VA O‘ZBEK TILLARIDA MERONIM XUSUSIYATLARI

Ushbu maqolada meronimiya va uning farqlari, xususan, semantik va stilistik xususiyatlari, ikki tilda oʻzbek va ingliz tillarida qiyosiy tahlilning aloqadorligi haqida maʼlumotlar berilgan. Bundan tashqari, meronimiya bilan bog‘liq so‘zlar ikki til o‘rtasidagi so‘zlarning lisoniy va nolingvistik ko‘rinishini ifodalab, turli nuqtai nazardan semantik ma’no va uslubiy ranglardagi o‘zaro munosabatlarni belgilab berganligi tushuntiriladi.

138
09.12.2023

ҲИНД ФАЛСАФАСИДАГИ ИНСОН МАСАЛАСИНИНГ МАҲАТМА ГАНДИ ҚАРАШЛАРИГА ТАСИРИ

Маҳатма Ганди дунёқараши ва фалсафий ғояларида инсон масаласига алоҳида тўхталиб ўтади. Чунки, унинг ғоявий негизи инсон муҳим омил сифатида кўрилади. Унинг таълимотида гуманизм ғояларининг шаклланиши ўз ўзидан бўлмади. У ўзидан аввалги диний таълимот, ғоявий назарияларга, файласуф, мутафаккирлар қарашларига таянди. Инсонпарварлик шаклланиши узоқ ўтмишдан давом этиб келаётган таълимот бўлиб, бугунги кунда бу соҳани ўрганиш янада муҳим бўлиб бормоқда. Гуманизм сўзига бир қанча таърифлар берилган. Фалсафа қомусий луғатида шундай дейилади: “Гуманизм (лот. humanus – инсонийлик, инсонпарварлик) – шахс сифатида инсон қадриятини, унинг эркин камол топиши ва ўз қобилиятини намоён қилиш ҳуқуқларини эътироф этиш, ижтимоий муносабатларни баҳо мезони сифатида киши бахт-саодатини қарор топтириш. “Гуманизм” тушунчаси Шарқ мутафаккирлари ижодида ўз аксини топган ва уларнинг асарларидаги ғоялар Европа мутафаккирлари ижодига таъсир кўрсатган”. Шундан келиб чиққан ҳолда, барча учун энг қизиқарли ва фойдали натижа берадиган тадқиқотлар инсонни тадқиқ этишдир.

285
06.11.2023

XITOY VA O'ZBEK TILLARINING LEKSIKASINI QIYOSIY TAHLIL QILISHDA ZAMONAVIY YONDASHUV

Ushbu maqolada xitoy va o'zbek tillarining leksikasini qiyosiy tahlil qilishda zamonaviy yondashuv asosida qiyoslab tahlil qilingan. O’zbek tilidan xitoy tiliga tarjima qilish, talabalarning chet tiliga til leksik kompetensiyasini takomillashtirishi jarayonidagi leksik interferensiya hodisasiga e’tibor qaratiladi. Ta’lim muassalarida xitoy tilini о‘rganishda yuzaga keladigan qiyinchiliklar aniqlanib, ularga zamonaviy yechib topish va takliflar ishlab chiqish metodlari keltirilgan. xitoy, ingliz va o’zbek tillaridagi miqdor so’zlarning tuzilishi jihatidan tahlilini ko’rib chiqish, tasniflash, ularning o’ziga xos xususiyatlarini yoritib berish va tilni, tilning o’ziga xosligini ta'minlashdagi ahamiyatini ko’rsatib berishdir. Shuningdek, xitoy, ingliz va tillarida miqdor so’zlarni kengroq yoritib berish va o’zbek tili bilan solishtirgan holda ular o’rtasidagi o’xshashlik va farqlarni ko’rsatib berishdir.

329
25.10.2023

SANOAT LOKOMOTIVLARINING XIZMAT MUDDATINI UZAYTIRISHDA BAJARILADIGAN ASOSIY ISHLAR

Ushbu maqolada belgilangan xizmat muddati tugagan temir yo‘llarning tortuvchi harakatlanuvchi tarkiblarining, jumladan sanoat lokomotivlarining xizmat muddatini me’yoriy hujjatlarga asosan uzaytirish tartibining tahlili keltirilgan. Bundan tashqari lokomotivlarning qoldiq xizmat muddatini baholash uchun olib borilishi zarur bo‘lgan ilmiy tadqiqot ishlarining ro‘yxati va tartibi haqida ma’lumotlarni o‘z ichiga olgan.

203
17.10.2023

XIV-XV ASRLARDA MOVAROUNNAHRDA IJTIMOIY-SIYOSIY FIKRLAR RIVOJLANISHI

Ushbu maqolada XIV-XV asrlarda movarounnahrda ijtimoiy-siyosiy fikrlar taraqqiyoti tahlil qilindi. О‘rta asrlarda Movarounnahrda bir qator ilm-fan rivojlanib taraqiy topdi. Bular qatorida tafsir (Qur’on sharhi) ilmi ham о‘zining taraqqiyot bosqichini bosib о‘tdi. XIV-XV asrlarda Movarounnahrda ilm-fan yuksak darajada rivojlanganligi va o’sha davrda yashab ijod qilgan olimlarning ilmlariga to’xtalib o’tilgan.

522
29.09.2023

CHAN MAKTABI (CHAN SZUN) TA’LIMOTINING SHAKLLANISHI HAQIDAGI MULOHAZALAR

Ushbu maqolada Xitoy buddaviyligi Chan maktabining rivojlanishi tarixi va falsafiy ta’limoti haqida mulohaza yuritilgan. Shuningdek, chan maktabining Uzoq Sharq falsafiy tafakkuri rivojiga ta’siri bayon qilingan.

170
20.08.2023

ШРИ АУРОБИНДО ФАЛСАФАСИНИНГ XIX АCР МАЪНАВИЯТИДАГИ ЎРНИ

Тақдим қилаётган мақоламиз Ауробиндо Гҳош фалсафасида инсоннинг олий онгини таъминловчи ирода ва унинг кучи тўғрисида ҳамда ирода эркинлиги ҳақида сўз боради. Бундан ташқари ҳақиқий “мен” одамзотнинг табиатини талқин қилувчи илоҳий моҳият эканлигини тушунтириб ўтганмиз. Шу билан бирга инсоннинг ғайритабиий қобилияти бу унинг юқори онгдан мукаммалликка қараб ўтиб кетганлиги ва янги руҳий куч инсоннинг ҳақиқий камолот йўли, чин бахти ва ҳаёт қонунидир.

371
01.07.2023

XX ASR BOSHIDA TURKISTONNING IJTIMOIY-SIYOSIY VA MA’NAVIY AHVOLI, TARIXIY SHART-SHAROITLAR

Ushbu maqolada XX asr boshida Turkistondagi ijtimoiy-siyosiy va ma’naviy ahvol, tarixiy shart-sharoitlar, ma’rifatparvarlik harakati, jadidchilik, mustamlakachilikka qarshi ozodlik kurashining ma’naviy asoslari masalalariga to’xtalinadi.

280
17.06.2023

ABDULLA AVLONIY IJODIDA MA’NAVIY-MA’RIFIY TARBIYA MASALASI

Ushbu maqola atoqli ma’rifatparvar adib Abdulla Avloniyning ijtimoiy faoliyati va ijtimoiy qarashlarida ma’rifatparvarlikning o’rni, shuningdek, uning “Turkiy Guliston yoxud axloq” asarida keltirilgan ma’naviy-ma’rifiy tarbiyaga oid qarashlari, ta’lim-tarbiyaning millat ma’naviyati, ma’rifatini yuksaltirishdagi ahamiyati va kelajak avlodni, millatni ma’naviyatli, ma’rifatli, komil qilib tarbiyash kabi masalalarning qisqacha tahliliga bag’ishlanadi.

375
10.06.2023

MARTIN XAYDEGGER FALSAFASIDA VA MAVJUDLIK TUSHUNCHASI TAHLILI.

Keyingi maqola Martin Xaydegger falsafasi nuqtai nazaridan mavjudlik tushunchasiga bag'ishlangan. Ekzistensial falsafaning markaziy kategoriyasi mavjudlikdir.

311
09.06.2023

АБДУРАҲМОН АБУЗАЙД ИБН ХАЛДУННИНГ ҲАЁТИ ВА ФАОЛИЯТИ ҲАҚИДА МУЛОҲАЗАЛАР

Мазкур мақолада араб мутафаккири Абдураҳмон Абузайд ибн Халдуннинг ҳаётий фаолияти ёритилган. Мақолада Абдураҳмон Абузайд ибн Халдуннинг ҳаёти ва фаолияти мутафаккирнинг асарлари ҳамда хорижий тадқиқотчиларнинг тадқиқотлари асосида таҳлили қилинган.

418
14.05.2023

MUHAMMAD RIZO OGAHIYNING “TA’VIZ UL-OSHIQIN” ASARIDA FALSAFIY GʻOYALAR: INSONNING TABIATI, AXLOQI VA JAMIYATDAGI OʻRNI

Ushbu maqolada biz Ogahiy Devonidagi insonparvarlik gʻoyalarini atroflicha ochib berishga harakat qilamiz. Chunki, insonning yaralishi, mohiyati va jamiyatda tutgan oʻrni falsafiy muammolar tizimida muhim oʻrin tutadi. Turli davrlar mobaynida, turli falsafiy taʼlimotlarda bu masalalar turlicha talqin qilib kelingan. Chunki inson mohiyati ijtimoiy-tarixiy va madaniy mavjudot sifatida har bir yangi tarixiy sharoitda oʻzligini chuqurroq anglashga, insoniy mohiyatini roʻyobga chiqarishga intilaveradi. Buyuk insonparvar mutafakkir Ogahiy ham mana shunday fikrlovchilarqatorida boʻlib, inson haqidagi gumanistik, maʼrifatparvar va demokratik konsepsiyalarning rivojlanishiga katta hissa qoʻshadi. Shu jihatdan Muhammad Rizo Mirob Erniyozbek oʻgʻli Ogahiyning sheʼriy ijodidagi insonparvarlik gʻoyalari va ulardagi ilmiy-falsafiy jihatlar yangi davr Markaziy Osiyo madaniyatining ajralmas qismi hioblanadi

402
29.04.2023