Barcha maqolalar

PLATONNING IJTIMOIY-SIYOSIY QARASHLARIDAGI ERKINLIK TUSHUNCHASIGA SALBIY YONDASHUV TAHLILI

Maqolada antik davr faylasuflaridan biri Platonning erkinlik tushunchasi haqidagi tasavvurlari о‘rganilgan. Qadimgi yunon jamiyatidagi erkinlik dinamikasi kо‘rib chiqilgan. Erkinlikning qonun va davlat bilan bog‘liqligi kо‘rsatilgan. Erkinlikning salbiy holatlari talqin etilgan. Ko’pgina tadqiqotlar shuni ko‘rsatadiki, erkinlik tushunchasini bir yoqlamali tariflashning iloji mavjud emas, uning ilk talqinlari ildizi antik davrga borib taqalib, ularni barcha nuqtayi nazarlarning asosi sifatida qabul qilish mumkin. Ushbu maqolada ko’rsatilgan tadqiqot ishida esa Platonning ijtimoiy-siyosiy qarashlaridagi ideal davlat safiga kirmaydigan jamiyatlar birma bir ko‘rib chiqilgan. Tahlil natijasida uning ushbu jamiaytida erkinlik illat sifatida qoralanganligi o‘rganilgan.

64
15.10.2024

SHARQ VA G‘ARB MUTAFAKKIRLARI INSON RUHIY TABIATI HAQIDAGI QARASHLARINING QIYOSIY TAHLILI

Sharq hamda G‘arbning tarixiy tajribasi, keskin falsafiy baxs munozaralar olib borish an’analari, falsafiy baxs munozara an’analari, qadriyatlari favqulodda muhim o‘rin tutadi. Erix Fromm va Forobiyning ilmiy faoliyatlari, boy, madaniy va ma’naviy meroslarini chuqur o‘rganish orqali bugungi kunda mamlakatimizda fuqarolik jamiyatini barpo qilish, ma’naviy hayotni yuksaltirishda, avvalo yosh avlodni barkamol avlod qilib tarbiyalashda, ulardan foydalanish muhim ahamiyatga ega. xalqimizning madaniy merosi, yuksak ma’naviy qadriyatlarini chuqur va atroflicha o‘rganib, ularni Respublikamizda yashovchi har bir insonning ongiga singdirish, ayniqsa, yosh avlodni ma’naviy yetuk, fidoyi kishilar etib tarbiyalash hozirgi kunda eng dolzarb muammolardan biri hisoblanadi. Erix Fromm va Forobiyning asarini chuqurroq o‘rganish va tatbiq etish orqali rahbar kadrlarning ma’naviy va kasbiy salohiyatini yuksaltirish, ularni vatan tuyg‘usi, mehnatsevarlik, vatanparvarlik ruhida tarbiyalash. Ayniqsa, yoshlarni xalqimiz turmish tarziga, ma’naviyatiga yod illatlardan asrashda allomalarning ma’naviy merosi beqiyos ahamiyatga ega.

75
15.10.2024

ЎЗБЕКИСТОНДА ЎТИШ ДАВРИ СИЁСИЙ ВА ИЖТИМОИЙ ЖИҲАТЛАРИНИНГ АРАБ ТИЛИДАГИ ИЛМИЙ АДАБИЁТЛАРДА ЁРИТИЛИШИ

Ушбу мақолада республикамиз мустақиллигининг эълон қилиниши, давлат қурилишининг янги босқичи, фуқаролик жамияти институтларининг вужудга келиши ва маънавий қадриятларнинг тикланиши каби масалаларнинг араб тилли тадқиқотлардаги ҳолати таҳлил қилинади. XX асрнинг 90 йилларида Ўзбекистонда кузатилган ижтимоий-сиёсий ўзгаришларни хорижда ёритилишини ўрганиш орқали, Ўзбекистоннинг энг янги тарихига оид янги талқинлар, фикр ва ёндашувлар билан танишиш мумкин.

91
13.09.2024

MO’TAZILIYLARNING DINIY FALSAFIY QARASHLARI

Ushbu maqolada Mo’taziliylarning diniy va falsafiy qarashlariga bag’ishlangan bo’lib, Mutaziliylarning asosiy tamoyillariga tayangan holda yozilgan. Maqolada Mutaziliylarning diniy va falsafiy qarashlari ham diniy ham ilmiy Izohlashga harakat qilingan.

103
09.09.2024

AL-KINDIYNING FALSAFA RIVOJIGA QO’SHGAN HISSASI

Mazkur maqolada Al Kindiyning Falsafa ilmi rivojiga qo’shgan hissasi, yozgan asarlari va Falsafaga oid qarashlari ko’rib chiqilgan.

88
09.09.2024

ROBOTOTEXNIKA TA’LIMIDA VIRTUAL PLATFORMALAR VA STEAM YONDASHUVINING AHAMIYATI

Mazkur maqolada robototexnika ta’limida virtual platformalar va STEAM yondashuvining ahamiyati keng yoritilgan. Virtual platformalar yordamida o‘quvchilar raqamli texnologiyalarni samarali o‘zlashtirish, nazariy bilimlarni amaliyotda qo‘llash va interaktiv ta'lim jarayonida ishtirok etish imkoniyatiga ega bo‘ladilar. STEAM yondashuvi orqali esa o‘quvchilar nafaqat ilmiy-texnik bilimlarini, balki ijodiy qobiliyatlarini ham rivojlantirishlari mumkin. Maqolada ushbu yondashuvlarning ta'lim jarayonidagi o‘rni va samaradorligi, shuningdek, kelajak avlod mutaxassislarini tayyorlashdagi ahamiyati haqida so‘z boradi. Shu bilan birga, maqola ta'lim tizimini modernizatsiyalash va o‘quvchilarning texnologik innovatsiyalarga bo‘lgan qiziqishini oshirishda virtual platformalar va STEAM yondashuvining imkoniyatlarini ko‘rsatib beradi.

110
31.08.2024

MUSTAQILLIK YILLARIDA SURXON VOHASIDA GO‘SHT VA SUT MAHSULOTLARIGA BO‘LGAN EHTIYOJNI QONDIRISH: MUAMMO VA YECHIMLAR

Mazkur maqolada istiqlol yillarida Surxondaryo viloyatida go‘sht va sut mahsulotlariga bo‘lgan ehtiyoj va ularni qondirish bo‘yicha amalga oshirilayotgan chora-tadbirlar borasida so‘z yuritiladi. Shuningdek, chorvachilik sohasida amalga oshirilayotgan ishlar bo‘yicha mulohazalar keltirilgan.

93
31.08.2024

POSTMODERN JAMIYATDA BAG'RIKENGLIK PRINSİPLARINING TRANSFORMASIYASI.

Ushbu maqola postmodern jamiyat kontekstida tolerantlik deformatsiyasi fenomenini o'rganadi. Maqolada bag'rikenglik kontseptsiyasining buzilishiga olib keladigan asosiy omillar, jumladan, qiymat relativizmi, axborotning haddan tashqari yuklanishi, globallashuv va haddan tashqari siyosiy to'g'rilik ko'rib chiqiladi. Tolerantlik deformatsiyasining psevdotolerantlik, selektiv va agressiv tolerantlik kabi turli ko'rinishlari tahlil qilinadi. Maqolada muammoning murakkabligi va ko'p qirraliligini ko'rsatadigan keng ko'lamli nazariy ishlar va empirik tadqiqotlar o'rin olgan. Alohida e'tibor jamiyat uchun tolerantlik deformatsiyasining oqibatlariga, jumladan, ijtimoiy tarqoqlikka, axloqiy me'yorlarning emirilishiga va keskinlikning kuchayishiga qaratiladi. Xulosa qilib aytganda, ta'lim, tanqidiy fikrlashni rivojlantirish va ochiq muloqot uchun platformalar yaratish asosida muammoning mumkin bo'lgan echimlari taklif etiladi. Maqolada chinakam o‘zaro tushunish va farqlarni hurmat qilishga erishish uchun zamonaviy dunyoda bag‘rikenglik tushunchasini qayta ko‘rib chiqish zarurligi ta’kidlangan.

78
31.08.2024

“ИШОРОТУЛ МАРОМ” АСАРИНИНГ МАВЗУЛАРИ

Ушбу мақолада XVII асрда Усмонийлар давлатида яшаган олим Баёзийзода Аҳмад Ҳанафий Боснавийнинг “Ишоротул маром” асарининг таркибий тузилиши, мавзулари борасида фикр-мулоҳазалар келтирилган. Шунингдек, турли адашган оқимларга раддиялар беришда ушбу асарнинг аҳамияти ишончли далиллар асосида очиб берилган.

102
05.08.2024

YUSUF XOS HOJIB FALSAFASIDA YETUK VA BARKAMOL AVLOD MUAMMOLARI

Insoniyat tarixining barcha bosqichlarida ham odamlar olamni anglashga harakat qilganlar. Borliqning mohiyatini, uni harakatlanish qonuniyatlarini o’rganishga urinib kelgan. Mifologik, diniy va ilmiy dunyoqarashning shakllanish bosqichi ma’lum bir xronologik ketma-ketlikda amalga oshmagani, ular aksariyat hollarda tarixiylik kontekstida olib qaraydigan bo’lsak, ustma-ust tushgan holda rivojlanib kelayotganiga guvoh bo’lamiz. Misol uchun, XXI asr bo’lishiga qaramasdan mifologik dunyoqarashning ayrim elementlari saqlanib qolmoqda. Shu bilan birga diniy dunyoqarash ham spiralsimon rivojlangan holda, goh kuchli, goho esa nisbatan kuchsiz shaklda olamni anglashning usuli sifatida o’zini namoyon etmoqda. Falsafiy dunyoqarashning tarkibiy qismi bo’lgan olamni anglashga bo’lgan ilmiy yondashuv borasida ham juda katta o’zgarishlar yuz berib, ayrim hollarda mifologik va diniy dunyoqarash sohiblari zamonaviy ilmiy yutuqlarni o’zlarining irrasional xulosalarini dalillashda foydalanib kelmoqda. Bu jarayonlarning barchasi Yusuf Xos Hojib ijod qilgan davrdan ming yil keyin yuz berayotganini e’tiborga olsak, allomaning ma’rifatparvarlik va bilim fenomeni haqidagi qarashlari o’z davri uchun ham naqadar dolzarb va innovasion xususiyatga ega bo’lganini tushunish mumkin bo’ladi.

150
15.07.2024

ҒЎЗА ҲОСИЛДОРЛИГИ ВА СИФАТИНИ ОШИРИШДА УЙҒУНЛАШГАН ТЕХНОЛОГИК ОМИЛЛАРНИ ЎРНИ

Тажрибада ғўзанинг уч хил туп қалинлиги (гектарига 80; 100 ва 120 минг, шунингдек 1 погонометрда мос равишда 7,2; 9,0 ва 10,8 дона ўсимлик), тупроқнинг чекланган дала нам сиғимига (ЧДНС) нисбатан икки хил суғориш режими (70-70-60 ва 75-75-60 %, шунингдек суғориш тартиби мос равишда 2-3-0 ва 2-4-0) ва икки меъёрдаги ўғитларнинг (NPK) ўзаро нисбатлари (1:0,7:0,5 ва 1:1:0,5) бўлган икки меъёри ўрганилди. Ўғитларнинг йиллик меъёри: N200 P140 ва K100 ҳамда N200 Р200 ва К100 кг/га ташкил этди. Суғориш режими тупроқни ЧДНС га нисбатан 70-70-60 % бўлган шароитда ўстирилган ғўзаларнинг ҳосилдорлиги 75-75-60 % режимда суғорилган вариантлардаги ҳосилдорликка нисбатан тажрибалар ўтказилган йилларда юқори бўлишлиги ҳисобга олинди. 70-70-60 % суғориш режимида туп қалинлиги ва ўғитларнинг ўзаро нисбатига боғлиқ ҳолда ўртача 35,4-40,5 ц/га ҳосил олинган бўлса, 75-75-60 % суғориш режимида ҳосилдорлик вариантлар бўйича ўртача 33,5-36,5 ц/га ни ташкил этди. Тажриба вариантларидан териб олинган пахта ҳосилида толанинг микронейр кўрсаткичи 4,3-4,5 ни ташкил этиб, 75-75-60 % суғориш режимига нисбатан 70-70-60 % режимда суғорилган вариантлардан териб олинган пахта толасининг микронейр кўрсаткичи бир оз юқорилиги аниқланди.

200
15.07.2024

IBN SINO RISOLALARIDA RUHIY TARBIYA MASALALARI

Ushbu maqolada Movarounnahr diyorida yashab ijod qilgan alloma, “Shayxu-r-rais” – Abu Ali ibn Sinoning axloqiy risolalari borasida fikr-mulohazalar keltirilgan. Shuningdek ulug‘ mutafakkirning “Tadbiru-l-manzil”, “Risola fi-l-axloq” kabi risolalarida keltirilgan hikmatlarning inson ma’naviy kamolotidagi ahamiyati tahlil qilingan.

127
15.07.2024