Mazkur maqolada Oybek dostonlarida ayollar obrazi va ularning ichki kechinmalari, front ortidagi fidokorona mehnatlari haqida so‘z yuritiladi.

Mazkur maqolada har doim ham dolzarb hisoblangan ta’lim va tarbiya masalalari tahlilga tortilgan. Bu tahlillar sharq allomalarining ta’lim va tarbiya hamda ilm-ma’rifatga oid fikrlari ularning asarlari asosida amalga oshirilgan. Qolaversa ta’lim va tarbiya masalasining bugungi kundagi ahamiyati ko’rsatib berilgan.

Turkiy xalqlarning “shams ul-millat” bo‘lgan Nizomiddin Mir Alisher Navoiy jahon adabiyoti xazinasini o‘zining hassos she’riyati, buyuk “Xamsa”si, fan sohalarining turli tarmoqlariga bag‘ishlangan boy ilmiy merosi bilan boyitgan so‘z san’atkoridir. O‘z ijodiy merosida 26 mingdan ortiq lug‘at boyligidan foydalangan bu buyuk daho mana besh asrdan oshibdiki, asarlaridagi chuqur falsafiy mushohadakorlik, ma’no-mohiyatning keng ko‘lamdagi va nazmiy merosidagi fasohat dengizining bepoyonligi bilan jahon ahlini hayratga solib keladi.

Ism tanlashda turli maqsad va niyatlar, ijtimoiy, madaniy qadriyatlar, urf-odatlar katta rol o‘ynaydi. Biroq bu madaniy tadbir mantiq asosida amalga oshmas ekan, millatning shaxs nomlari ibtidoiy mazmun-mohiyatli, mantiqsiz shaklu shamoyilga moyil bo‘lib qolaveradi. Maqolada o‘zbeklarning farzandlarga bo‘lgan 3 xil munosabati oqibatida qo‘yilgan ismlar tahlilga tortilgan. Xulosa o‘rnida millat onngini bunday qusurlardan xalos etish siyosiy darajaga ko‘tarish kerakligi ayilgan.

"O'lja-o'lja" munosabati tabiatda turli xil jonzotlar mavjud bo'lgan davrdan boshlab shakllangan. Oʻsimliklar bilan birga oʻz zararkunandalari bilan oziqlanib, maʼlum kasalliklarni tarqatuvchi turli tirik organizmlar aniqlangan va bu tabiiy zararkunandalar tufayli fitofaglar miqdori cheklangan. Hammayoqni kapalagi hammaga maʼlum boʻlgan keng tarqalgan zararkunandalardan biri boʻlib, karam yetishtiriladigan va yovvoyi karam bor joylarda oʻzining yuqori zichligi bilan ajralib turadi. Hozirgacha bu tur karam zararkunandasi sifatida muhim ahamiyatga ega bo'lgan bo'lsa, keyingi o'n yilliklar davomida boshqa xochga mixlangan o'simliklarda rivojlanib, ma'lum zarar etkazganligi kuzatildi. Imago holatidagi karam kapalak o'simlik nektarini oziqlantiradi va o'simliklarga zarar bermaydi, lekin ularning tırtılları og'zini kemiruvchi apparatga ega va jiddiy zarar etkazadi.

Maqola ayni kunlarda dolizarb muammo bo‘lib kelayotgan mevali daraxt zararkunandalari hisoblangan shiralarning bioekologik xususiyatlariga qaratilgan. Mazkur maqolada belgilangan hudud sharoitida E.lanigerum shirasining mavsumiy rivojlanishi, hayotiy sikli yani hududlar kesimida shiralarning muhit haroratiga bog’liq holda qishki qishlov bosqichidan chiqish muddatlari kabi xususiyatlari alohida tadqiq etilgan. Ushbu shira turi daraxtlarning rivojlanishi, mevalarning hosildorligi va sifatiga sezilarli darajada zarar yetkazadi. Ular olmalarning tanasida, yosh novdalarida, barglarida, o’suv qismlarida, uglevodlarni so’rib oziqlanadi. Shiralar bilan zararlangan ko’p yosh nihollar o’sishdan qolib quriydi. Hosilga kirgan daraxtlarning mevasi mayda ko’rimsiz, tarkibida qand moddasi kam bo’ladi. Farg’ona vodiysi sharoitida olmalarda 4 xil (Aphis pomi De Geer, Eriosoma lanigerium, Dezaphis affinis, Dezaphis Mali.) o’simlik shiralari zararkunandalik qiladi. Tadqiqotlarimiz davomida vodiy sharoitida zarar keltirish jihatidan E. lanigerium shirasi A.pomidan keying o’rinda turishligi yana bir bor o’z tasdig’ini topdi. Yuqoridagi holatni e’tiborga olgan holda, Eriosoma Lanigerum ning hayotiy sikli, biologiyasi va ekologik xususiyatlari qayd etib o’tilgn.

Maqolada Markaziy Farg‘ona sharoitida tarqalgan muhim invaziv turlarning sabzavot-poliz ekin maydonlarida tarqalishi va biologiyasi doir ma’lumotlar keltirilgan. Markaziy Farg‘ona sharoitida tarqalgan muhim invaziv turlarning sabzavot-poliz ekin maydonlarida tarqalishi va biologiyasi o‘rganilib, fenologik kalendlarlari ishlab chiqildi. Invaziv turlardan Agriotes sputator (ekish mavsumi chertmakchisi), Leptinotarsa decemlineata (Kolorado qo‘ng‘izi), Phthorimaea operculella (kartoshka kuyasi), Tuta absoluta (pomidor kuyasi) hamda Delia platura (piyoz pashshasi)ning rivojlanishi, ko‘payishi, o‘simliklarga zarar keltirishi va rivojlanish bosqichlari tahlil etildi.

Maqolada naftenik kislotalarning natriy va kaliy tuzlari emulsiya moylarini ishlab chiqarishda emulsifikatorlar, yog‘larni suvsizlantirishda demulsifikatorlar, kalsiy va alyuminiy naftenatlar, shuningdek kaltsiy va rux tuzlari quyuqlashtiruvchi moddalar sifatida ishlatiladi. moylash moylarining mustahkamligi. qo'rg'oshin, kobalt va marganets naftenatlar motor moylarida dispersant qo'shimchalar sifatida ishlatiladi. Uni bo'yoq va lak sanoatida qurituvchi vosita sifatida, mis va kobalt tuzlarini esa rangli asfalt ishlab chiqarishda qo'llash imkoniyati ko'rsatilgan.

Maqolada safora urug'idan moy olish va uning kislotali tarkibini o'rganish natijalari keltirilgan. Yogʻ kislotalarining metil efirlari gaz xromatografiyasi yoʻli bilan Agilent 6890 N asbobida alangali ionlanish detektori bilan tahlil qilindi va Carthamus tinctorius L.ning ikkita namunasi urugʻi yogʻidagi yogʻ kislotalarining sifat va miqdoriy tarkibi oʻrganildi.

Maqolada sabzavot-poliz agrotsenozlariga jiddiy ta’sir etuvchi invaziv zararkunanda hasharotlarning Markaziy Farg‘ona bo‘ylab tarqalishiga doir natijalar bayon etilgan. Tadqiqotlar davomida Kolorado qo‘ng‘izi (Leptinotarsa decemlineata), pomidor kuyasi, тут парвонаси (Glyphodes pyloalis), (Tuta absoluta) va piyoz pashshasi (Delia platura) adventiv turlar sifatida kirib kelib, vodiyda dominantlarga aylanganligi aniqlangan.

Экстракция 0.2 н натрий гидроксиди билан магнит аралаштиргичда 1:10 нисбатда амалга оширилди. Ҳужайра қолдиқлари РС-6 рефрижатор центрифугада 30 дақиқа ичида 6000 айланиш тезлигида центрифугалаш йўли билан олиб ташланди. Олинган шаффоф супернатант (чўкма усти эритма) магнит аралаштиргичда аралаштириб турган ҳолда, аммоний сульфат билан чўктириш амалга оширилди. Олинган экстракт музлатгичда оқсил шаклланиши учун 16 соатга қолдирилди

Kimyo fanida ekologik ta’lim va ekologik tarbiya berish uchun ayrim ekologik xususiyatga oid masalalardan o’rinli foydalanish lozim. Ular bo’lajak kimyo o’qituvchilari uchun darslarni tashkillashda muxim vosita bo’lib xizmat qiladi.