Barcha maqolalar

O‘ZBEKISTONNING MODDIY-MADANIY MEROSI OBYEKTLARINING YUNESKO UMUMJAHON MADANIY MEROSI RO‘YXATIGA KIRITILISH TARIXI

Ushbu maqolada O’zbekistondagi moddiy madaniy meros obyektlarining YUNESKO ro’yxatiga kiritilishi tarixi yoritilgan. Bu borada mamlakatimizda amalga oshirilayotgan ishlar borasida xulosalar keltirilgan.

116
24.03.2023

ABU ALI IBN SINONING FALSAFIY QARASHLARIDA “INOYAT” (العناية) TUSHUNCHASI VA UNING MOHIYATI

Ushbu tadqiqotda Abu Ali ibn Sinoning falsafiy qarashlarida “Inoyat” tushunchasi va bu Sharq peripatitik faylasuflarining izohlarida keltirilgan urg’ular tahlil qilindi. Inoyat tushunchasi Alloh, olam va inson o’rtasidagi munosabatlarni qamrab oluvchi atamadir. Abu Ali ibn Sino inoyat tushunchasini Xudodan paydo bo’lgan ezgulik tartibi sifatida baholaydi. Faylasuf bu atama oraqali dunyodagi ezgulik tartibiga e’tibor qaratadi. Forobiy “Inoyat”ni emanatsiya, yaxshilik-yomonlik va saodat nazariyasi doirasida baholaydi. Faylasuf emanatsiya nazariyasini ilohiy inoyat bilan izohlaydi. Chunki emanatsiya bilan mavjud bo’lgan dunyo ham Xudoning borligidan ulushga ega va o’z mavjudligini davom ettirish uchun ilohiy ixtiyorga muhtojdir. Shuning uchun emanatsiya inoyat doimiy ekanligini ko’rsatadi. Bundan tashqari, emanatsiya nazariyasi yovuzlikning mavjudligini tushunishning eng yaxshi usuli hisoblanadi. Ibn Rushd esa inoyatni Allohning borligiga alohida dalil deb biladi. Butun olam Xudoning inoyati va saxiyligi bilan yaratilgan. Faylasuf bu g’oyani ifodalash uchun uzluksiz yaratilish atamasidan foydalanadi. Binobarin, Allohning olamga inoyati cheksiz va uzluksiz davom etadi. Faylasufning fikricha, inson olam bilan hamohangdir. Bu uyg’unlik Xudoning borligiga ishora qilishi inoyatning dalilidir.

135
24.03.2023

UNIVERSITETLARDA INGLIZ TILI O‘QITISHNING ZAMONAVIY USULLARI MAMULLARI.

Maqolada universitetlarda chet tillarini o'qitishning turli usullari muammolari ko'rib chiqiladi. Quyidagi usullarga alohida e'tibor qaratildi: to'g'ridan-to'g'ri usul, grammatika-tarjima, audiovizual, audiolingual va kommunikativ. Muallifning fikriga ko'ra, zamonaviy o'qitish usullari bunday usullar tizimidan foydalanishni o'z ichiga oladi, bu o'qituvchi tomonidan tayyor bilimlarni taqdim etish va ularni takrorlash uchun emas, balki tinglovchilar tomonidan bilimlarni mustaqil ravishda o'zlashtirishga qaratilgan. faol kognitiv faoliyat

259
24.03.2023

SAFAVIYLAR VA ROSSIYA IMPERIYASI MUNOSABATLARI (SHOH ABBOS I DAVRI)

Ushbu maqolada Shoh Abbos l davrida Eron Safaviylari va Rossiya o'rtasida olib borilgan elchilik aloqalari va diplomatik munosabatlar, ikki davlatning umumiy dushman Usmonlilarga qarshi ittifoq tuzishga urinishlari, bundan tashqari savdodagi munosabatlar, ikki davlatning Kavkazdagi ziddiyatlari va ularning oqibatlari haqidagi malumotlar keltirib o'tiladi.

192
24.03.2023

OYBEK DOSTONLARIDA AYOLLAR OBRAZI

Mazkur maqolada Oybek dostonlarida ayollar obrazi va ularning ichki kechinmalari, front ortidagi fidokorona mehnatlari haqida so‘z yuritiladi.

130
24.03.2023

SHARQ ALLOMALARINING DUNYOQARSHIDA TA’LIM-TARBIYA MASALASI

Mazkur maqolada har doim ham dolzarb hisoblangan ta’lim va tarbiya masalalari tahlilga tortilgan. Bu tahlillar sharq allomalarining ta’lim va tarbiya hamda ilm-ma’rifatga oid fikrlari ularning asarlari asosida amalga oshirilgan. Qolaversa ta’lim va tarbiya masalasining bugungi kundagi ahamiyati ko’rsatib berilgan.

271
24.03.2023

ALISHER NAVOIYNING “LISON UT-TAYR” ASARIDAGI DINIY- FALSAFIY G‘OYALAR TAHLILI

Turkiy xalqlarning “shams ul-millat” bo‘lgan Nizomiddin Mir Alisher Navoiy jahon adabiyoti xazinasini o‘zining hassos she’riyati, buyuk “Xamsa”si, fan sohalarining turli tarmoqlariga bag‘ishlangan boy ilmiy merosi bilan boyitgan so‘z san’atkoridir. O‘z ijodiy merosida 26 mingdan ortiq lug‘at boyligidan foydalangan bu buyuk daho mana besh asrdan oshibdiki, asarlaridagi chuqur falsafiy mushohadakorlik, ma’no-mohiyatning keng ko‘lamdagi va nazmiy merosidagi fasohat dengizining bepoyonligi bilan jahon ahlini hayratga solib keladi.

201
23.02.2023

IJTIMOIY MUNОSABATNING O‘ZBЕK ISMLARIDA AKS ETISHI

Ism tanlashda turli maqsad va niyatlar, ijtimoiy, madaniy qadriyatlar, urf-odatlar katta rol o‘ynaydi. Biroq bu madaniy tadbir mantiq asosida amalga oshmas ekan, millatning shaxs nomlari ibtidoiy mazmun-mohiyatli, mantiqsiz shaklu shamoyilga moyil bo‘lib qolaveradi. Maqolada o‘zbeklarning farzandlarga bo‘lgan 3 xil munosabati oqibatida qo‘yilgan ismlar tahlilga tortilgan. Xulosa o‘rnida millat onngini bunday qusurlardan xalos etish siyosiy darajaga ko‘tarish kerakligi ayilgan.

142
23.02.2023

KARAM KAPAPANINING BIOEKOLOGIK XUSUSIYATLARI

"O'lja-o'lja" munosabati tabiatda turli xil jonzotlar mavjud bo'lgan davrdan boshlab shakllangan. Oʻsimliklar bilan birga oʻz zararkunandalari bilan oziqlanib, maʼlum kasalliklarni tarqatuvchi turli tirik organizmlar aniqlangan va bu tabiiy zararkunandalar tufayli fitofaglar miqdori cheklangan. Hammayoqni kapalagi hammaga maʼlum boʻlgan keng tarqalgan zararkunandalardan biri boʻlib, karam yetishtiriladigan va yovvoyi karam bor joylarda oʻzining yuqori zichligi bilan ajralib turadi. Hozirgacha bu tur karam zararkunandasi sifatida muhim ahamiyatga ega bo'lgan bo'lsa, keyingi o'n yilliklar davomida boshqa xochga mixlangan o'simliklarda rivojlanib, ma'lum zarar etkazganligi kuzatildi. Imago holatidagi karam kapalak o'simlik nektarini oziqlantiradi va o'simliklarga zarar bermaydi, lekin ularning tırtılları og'zini kemiruvchi apparatga ega va jiddiy zarar etkazadi.

248
12.11.2022

ERISOMATIN URUG’IGA MANSUB ERIOSOMA LANIGERUM HAUSM. SHIRASINING AYRIM BIOEKOLOGIK XUSUSIYATLARI

Maqola ayni kunlarda dolizarb muammo bo‘lib kelayotgan mevali daraxt zararkunandalari hisoblangan shiralarning bioekologik xususiyatlariga qaratilgan. Mazkur maqolada belgilangan hudud sharoitida E.lanigerum shirasining mavsumiy rivojlanishi, hayotiy sikli yani hududlar kesimida shiralarning muhit haroratiga bog’liq holda qishki qishlov bosqichidan chiqish muddatlari kabi xususiyatlari alohida tadqiq etilgan. Ushbu shira turi daraxtlarning rivojlanishi, mevalarning hosildorligi va sifatiga sezilarli darajada zarar yetkazadi. Ular olmalarning tanasida, yosh novdalarida, barglarida, o’suv qismlarida, uglevodlarni so’rib oziqlanadi. Shiralar bilan zararlangan ko’p yosh nihollar o’sishdan qolib quriydi. Hosilga kirgan daraxtlarning mevasi mayda ko’rimsiz, tarkibida qand moddasi kam bo’ladi. Farg’ona vodiysi sharoitida olmalarda 4 xil (Aphis pomi De Geer, Eriosoma lanigerium, Dezaphis affinis, Dezaphis Mali.) o’simlik shiralari zararkunandalik qiladi. Tadqiqotlarimiz davomida vodiy sharoitida zarar keltirish jihatidan E. lanigerium shirasi A.pomidan keying o’rinda turishligi yana bir bor o’z tasdig’ini topdi. Yuqoridagi holatni e’tiborga olgan holda, Eriosoma Lanigerum ning hayotiy sikli, biologiyasi va ekologik xususiyatlari qayd etib o’tilgn.

196
12.11.2022

MUHIM INVAZIV TURLARINING BIOLOGIYASI VA HAYOTIY SIKLLARI (MARKAZIY FARG‘ONA HUDUDI MISOLIDA)

Maqolada Markaziy Farg‘ona sharoitida tarqalgan muhim invaziv turlarning sabzavot-poliz ekin maydonlarida tarqalishi va biologiyasi doir ma’lumotlar keltirilgan. Markaziy Farg‘ona sharoitida tarqalgan muhim invaziv turlarning sabzavot-poliz ekin maydonlarida tarqalishi va biologiyasi o‘rganilib, fenologik kalendlarlari ishlab chiqildi. Invaziv turlardan Agriotes sputator (ekish mavsumi chertmakchisi), Leptinotarsa decemlineata (Kolorado qo‘ng‘izi), Phthorimaea operculella (kartoshka kuyasi), Tuta absoluta (pomidor kuyasi) hamda Delia platura (piyoz pashshasi)ning rivojlanishi, ko‘payishi, o‘simliklarga zarar keltirishi va rivojlanish bosqichlari tahlil etildi.

128
12.11.2022

NAFTEN KISLOTANI TADQIQOT VA QO'LLANISH

Maqolada naftenik kislotalarning natriy va kaliy tuzlari emulsiya moylarini ishlab chiqarishda emulsifikatorlar, yog‘larni suvsizlantirishda demulsifikatorlar, kalsiy va alyuminiy naftenatlar, shuningdek kaltsiy va rux tuzlari quyuqlashtiruvchi moddalar sifatida ishlatiladi. moylash moylarining mustahkamligi. qo'rg'oshin, kobalt va marganets naftenatlar motor moylarida dispersant qo'shimchalar sifatida ishlatiladi. Uni bo'yoq va lak sanoatida qurituvchi vosita sifatida, mis va kobalt tuzlarini esa rangli asfalt ishlab chiqarishda qo'llash imkoniyati ko'rsatilgan.

198
12.11.2022