Barcha maqolalar

TARJIMA UCHUN MATNLAR TİPOLOGIYASI

Ushbu maqola tarjima jarayonining eng muhim jihati bo'lgan tarjima uchun tegishli matnlarning tipologiyasini ta'kidlaydi. Har xil turdagi matnlarni tushunish tarjimonlarga yangi tilda asl ma'no va maqsadni samarali etkazish uchun o'z yondashuvlarini moslashtirishga yordam beradi. Tarjima muammolarini hal qilish uchun maqbul bo'lgan matn turlari tasnifini yaratishga urinishlar matn turini tahlil qilishda tarjimon ham, tanqidchi ham bir xil mezondan chiqishlari kerak degan muqarrar xulosaga olib keladi.

323
26.11.2023

DIN VA TILNING O'ZARO TA'SIRI

Ushbu maqolada din va til o'rtasidagi munosabatlar bilan bog'liq masalalar yoritilgan. Bu bog'liqlik din va til o'rtasidagi murakkab munosabatlarni, insoniyat tsivilizatsiyasining bu ikki asosiy jihati bir-biriga qanday ta'sir qilishini va shakllantirishini o'rganadi. Til diniy ifoda vositasi boʻlib, shaxslar va jamoalarga oʻz eʼtiqodlari, marosimlari va ruhiy kechinmalarini ifodalash imkonini beradi. Shuningdek, u har bir e'tiqodga xos bo'lgan o'ziga xos terminologiyalar, idiomalar va iboralarni ishlab chiqish orqali diniy o'ziga xoslikni shakllantirishda muhim rol o'ynaydi. Bundan tashqari, til diniy matnlarni talqin qilish va tushunishga ta'sir qiladi. Ko'p madaniyatli va ko'p tilli jamiyatlarda til dinlararo muloqot, turli diniy jamoalar o'rtasida bag'rikenglik va hamkorlikni rivojlantirish uchun hal qiluvchi ahamiyatga ega bo'ladi.

193
26.11.2023

TA’LIMDAGI ISLOHOTLAR – MALAKALI KADRLAR TAYYORLASH GAROVI

Ushbu maqolada ta’limdagi islohotlar – malakali kadrlar tayyorlash garovi va malakali kadrlar tayyorlash maqsadida amaliy mashg‘ulot darslarini о‘tkazishda zamonaviy ta’limning innovatsion interaktiv usullarni qо‘llash masalalari xususida mulohaza yuritilgan, hamda ta’lim-tarbiya jarayonida о‘qituvchi va talaba о‘rtasidagi о‘zaro hamkorlik vazifalari kо‘rsatib о‘tilgan

225
26.11.2023

“ДЕВОНУ ЛУҒОТИТ ТУРК”НИНГ ЯРАТИЛИШИ ВА МАНБАЛАРИ

Ушбу мақолада Ўрта Осиѐ ҳудудидан етишиб чиққан тилшунослик соҳасининг етук билимдонларидан бири Маҳмуд Қошғарийнинг “Девону луғатит турк” асарининг яратилиши ва ўша асарнинг манбалари ҳамда унинг хусусиятлари борасида қимматли маълумотлар ҳақида маълумот берилган.

339
26.11.2023

ҲИНД ФАЛСАФАСИДАГИ ИНСОН МАСАЛАСИНИНГ МАҲАТМА ГАНДИ ҚАРАШЛАРИГА ТАСИРИ

Маҳатма Ганди дунёқараши ва фалсафий ғояларида инсон масаласига алоҳида тўхталиб ўтади. Чунки, унинг ғоявий негизи инсон муҳим омил сифатида кўрилади. Унинг таълимотида гуманизм ғояларининг шаклланиши ўз ўзидан бўлмади. У ўзидан аввалги диний таълимот, ғоявий назарияларга, файласуф, мутафаккирлар қарашларига таянди. Инсонпарварлик шаклланиши узоқ ўтмишдан давом этиб келаётган таълимот бўлиб, бугунги кунда бу соҳани ўрганиш янада муҳим бўлиб бормоқда. Гуманизм сўзига бир қанча таърифлар берилган. Фалсафа қомусий луғатида шундай дейилади: “Гуманизм (лот. humanus – инсонийлик, инсонпарварлик) – шахс сифатида инсон қадриятини, унинг эркин камол топиши ва ўз қобилиятини намоён қилиш ҳуқуқларини эътироф этиш, ижтимоий муносабатларни баҳо мезони сифатида киши бахт-саодатини қарор топтириш. “Гуманизм” тушунчаси Шарқ мутафаккирлари ижодида ўз аксини топган ва уларнинг асарларидаги ғоялар Европа мутафаккирлари ижодига таъсир кўрсатган”. Шундан келиб чиққан ҳолда, барча учун энг қизиқарли ва фойдали натижа берадиган тадқиқотлар инсонни тадқиқ этишдир.

304
06.11.2023

ICHKI YONUV DVIGATELLI FOYDALANISHDAGI AVTOMASHINALARNI TYUNINGLI GIBRIDLASHTIRISHNING IQTISODIY SAMARADORLIGI

Ichki yonuv dvigatelida harakatlanadigan avtomashinalar O‘zbekiston sharoitida 2023-yil statistika agentligi ma’lumotlariga ko‘ra 3,2 milliondan ortiqni tashkil qiladi. Ulardan 74% qismi tabiiy siqilgan gaz yonilg‘isida harakatlanadi, 24 foizi benzinda va 2% qismi elektr va boshqa alternative yonilg‘ida harakatlanadi. Foydalanishdagi avtomashinalarni tyuningli gibridlashtirish uchun potensial xaridorlar benzin yoqilg‘isida harakatlanadigan avtomashinalar bo‘lib, qo‘shimcha ravishda tabiiy siqilgan gaz yoqilg‘isida harakatlanuvchi avtomashina vositalarida ham tyuningli gibridlashtirish iqtisodiy samaradorligini ko‘rib chiqish mumkin.

185
06.11.2023

ФОЙДАЛАНИШДАГИ АВТОМОБИЛЛАРНИ ГИБРИДЛАШТИРИШ ИМКОНИЯТЛАРИ

Ёқилғи нархининг ошиши, ифлосланиш ва иқлим ўзгариши туфайли дунё аҳолиси мавжуд энергия заҳираларидан самарали фойдаланиш ҳақида кўпроқ излана бошлади. Маълумки, ҳозирда бутун дунёда асосий фойдаланилаётган енгил йўловчи транспорт воситаларидаги ички ёниш двигатели ишга тушириш ёҳуд тўхташ даврларида жуда самарасиз. Самарадорликни ошириш, чиқиндиларни камайтириш ва ишлатиш харажатларини камайтириш учун электр ҳайдовчи дизайни олдиндан мавжуд бўлган автомобилни қайта жиҳозлаш сифатида амалга ошириш имкониятлари авто ишлаб чиқарувчилар томонидан ўрганиб чиқилган. Кўриниб турибдики, бозорда жуда кўп махсус ишлаб чиқарилган гибрид электромобиллар мавжуд. Бироқ, илгари мавжуд бўлган миллионлаб ички ёнув двигателлари учун қайта жиҳозлаш тизимларининг етишмаслиги мавжуд. Ушбу мақолада тақдим этилган дизайн концепцияси автомобилнинг орқа ғилдираклари учун марказ сифатида ўрнатиш учун махсус ишлаб чиқилган ва бортдаги аккумулятор батареяси билан қувватланадиган иккита электр моторларидан фойдаланишни ўз ичига олади. Синов натижалари самарадорлик ва иқтисод каби жиҳатлар бўйича тақдим этилади, бу эса қайта жиҳозланган ва қайта жиҳозланмаган дизайн ўртасидаги таққослашга олиб келади. Мақолада ғилдирак ичи электр двигателларини ички ёнув двигателли олд ғилдиракли автомобилларнинг орқа ғилдиракларини қайта жиҳозлаш орқали қандай ишлаш ва тежашга эришиш мумкинлиги кўрсатилган.

289
06.11.2023

ИЧКИ ИШЛАР ХОДИМЛАРИНИНГ ҲАЁТ МАЗМУНИ ВА ИНТУИТИВ БИЛИШНИ ШАКЛЛАНТИРИШНИНГ ЎЗАРО АЛОҚАДОРЛИГИ

Мазкур мақолада интуиция ва унинг фалсафий талқинлари билан боғлиқ қарашлар қиёсий очиб берилган. Шунингдек, интуитивлик ва интуитив билишнинг умумий методологик муаммолари, интуитив билишни объектнинг хилма-хил хусусиятларини акс эттириш жараёнини ўз ичига олиши ҳамда интуитив билиш нафақат ғаримантиқий балки мантиқий фикр-мулоҳазаларни амалга оширилиши илмий нуқтаи-назардан асосланган

346
31.10.2023

XITOY VA O'ZBEK TILLARINING LEKSIKASINI QIYOSIY TAHLIL QILISHDA ZAMONAVIY YONDASHUV

Ushbu maqolada xitoy va o'zbek tillarining leksikasini qiyosiy tahlil qilishda zamonaviy yondashuv asosida qiyoslab tahlil qilingan. O’zbek tilidan xitoy tiliga tarjima qilish, talabalarning chet tiliga til leksik kompetensiyasini takomillashtirishi jarayonidagi leksik interferensiya hodisasiga e’tibor qaratiladi. Ta’lim muassalarida xitoy tilini о‘rganishda yuzaga keladigan qiyinchiliklar aniqlanib, ularga zamonaviy yechib topish va takliflar ishlab chiqish metodlari keltirilgan. xitoy, ingliz va o’zbek tillaridagi miqdor so’zlarning tuzilishi jihatidan tahlilini ko’rib chiqish, tasniflash, ularning o’ziga xos xususiyatlarini yoritib berish va tilni, tilning o’ziga xosligini ta'minlashdagi ahamiyatini ko’rsatib berishdir. Shuningdek, xitoy, ingliz va tillarida miqdor so’zlarni kengroq yoritib berish va o’zbek tili bilan solishtirgan holda ular o’rtasidagi o’xshashlik va farqlarni ko’rsatib berishdir.

401
25.10.2023

SANOAT LOKOMOTIVLARINING XIZMAT MUDDATINI UZAYTIRISHDA BAJARILADIGAN ASOSIY ISHLAR

Ushbu maqolada belgilangan xizmat muddati tugagan temir yo‘llarning tortuvchi harakatlanuvchi tarkiblarining, jumladan sanoat lokomotivlarining xizmat muddatini me’yoriy hujjatlarga asosan uzaytirish tartibining tahlili keltirilgan. Bundan tashqari lokomotivlarning qoldiq xizmat muddatini baholash uchun olib borilishi zarur bo‘lgan ilmiy tadqiqot ishlarining ro‘yxati va tartibi haqida ma’lumotlarni o‘z ichiga olgan.

221
17.10.2023

BUGUNGI KUNDA O‘SMIRLAR UCHUN INGLIZ TILINI OʼQITISHNING ZАMONАVIY METODOLOGIYASINING AFZALLIGI

Ushbu maqolamizda yurtimizda taʼlim muassalari hamda, nodavlat oʼquv muassasalarida bugungi kunda o'smirlar uchun ingliz tili oʼqitishning zаmonаviy metodologiyasining afzalligi boʼlgan yehtiyoz tufayli ingliz tilini oʼqitishning zamonaviy texnologiyalar yordamida, yangicha metologiyalardan foydalanib fundamental, lingvosotsiomadaniy, kommunikativ metodlar qiyosiy tahlil etilgan, ularning taʼlim jarayonidagi oʼrni va ahamiyati koʼrsatilib ilmiy chiqatdan yoritilgan.zamonaviy pedagogik texnologiyalardan foydalangan holda talabalarni ingliz tiliga oʼrgatishning yoʼllari haqida fikr yuritilgan.

281
14.10.2023

BUGUNGI KUNDA CHET TILINI O‘QITISHDAGI MUAMMOLAR VA KOMPYUTER LINGVISTIKASINING TAHLILI

Ushbu maqolada bugungi kunda chet tilini o‘qitish muammolari va kompyuter lingvistikasi tahlil asoslash orqali bо‘lajak chet tili о‘qituvchisini metodik tayyorlashning tarkibiy va funksional modelini takkomillashtirishning mazmuni va darajalarini aniqlash ularni kasbiy-pedagogik faoliyatga tayyorlashning pedagogik imkoniyatlarini beradi. Bо‘lajak chet tili о‘qituvchilarini zamonaviy usulda tayyorlash masalalari, kreativ fikrlaydigan chuqur bilimga ega, murakkab ijtimoiy va ishlab chiqarish muammolarini hal etishga qodir mutaxassislarni tayyorlash haqida tо‘xtalib ilmiy jihatdan ochib berilgan.

209
14.10.2023